________________
કે, કોઈ રાજપાટ માંગી બેસશે તો શું કરશો? અરે ! રાજપાટનો મોહ તો હજી છૂટી શકે, પણ કોઈ જાનની યાચના કરશે, તો ત્યારે શું જાનનું દાન કરી દેવાની ન્યોચ્છાવરી કરવાની તમારી તૈયારી હશે ખરી?
આનો જવાબ વાળતાં પરમાર હિંમતભેર કહેતા કે, વચન એટલે વચન ! કોઈ મારો જીવ માંગવા આવશે, તો જીવ આપી દેતાંય હું જરાય વિચાર નહિ જ કરું. જાન કરતાં જીભની જાળવણીને વધુ મહત્તા આપવાની મારી ટેકને અણનમ રાખવા જે કંઈ ભોગ આપવો પડે, એ આપવાની મારી પૂરેપૂરી તૈયારી છે.
ગમે તેવી માંગણીની પૂર્તિ કરવાની ટેકને કારણે થોડા સમયમાં તો ચાંચોજી પરમારનાં નામકામ પર ફૂલ મુકાવા માંડ્યા. હળવદ, ધાંગધ્રા અને ધ્રોળના રાજવીઓએ લીધેલા વ્રત-સંકલ્પો તો સામાન્ય હોવાથી થોડાઘણા સમયમાં જ પરિપૂર્ણ થઈ ગયા. એકમાત્ર ચાંચોજી પરમારનો સંકલ્પ અસાધારણ અને અસામાન્ય હોવાથી એની પૂર્તિ દિવસો સુધી ના થવાથી ચોમેર એની જ વાતો વાટે ને ઘાટે ચર્ચાવા માંડી, એની સાથે જ એમની કીર્તિ પણ ગાથા અને કથા બનીને ચોતરફ વિસ્તરતી ચાલી. ઘણાઘણાની જેમ હળવદના રાણા કેસરજીના કાનમાં પણ એ કીર્તિ-કથા પડઘાવા માંડી, એથી એઓ ઈષ્યવશ એવું વિચારી રહ્યા કે, હું કોઈ ચારણના માધ્યમે એવી માંગણી મુકાવીશ કે, જેની પૂર્તિ કરવા ચાંચોજી પરમાર સમર્થ ન નીવડે અને ચારણ સમક્ષ પોતાની હાર કબૂલવાની એ પરમારને ફરજ પડે.”
હળવદમાં દસોંદી ચારણનું વ્યક્તિત્વ ઠીકઠીક વિખ્યાત હતું. કવિરાજ તરીકે પણ તેઓ પ્રખ્યાત હતા. એમનો સંપર્ક સાધીને કેસરજીએ બધી વાત કરી. જેમની ટેક આજ સુધી અણનમ જ રહી હતી, એ ચાંચોજી પરમારની સમક્ષ એવી માંગણી રજૂ કરવાની વાત કેસરજીએ મૂકી કે, જે માંગણીની પૂર્તિ ન જ થઈ શકે, એથી પરમારને પોતાની હાર કબૂલવા લાચાર બની જવાની ફરજ પડે ! સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૫ —
— — ૧૭
