________________
ભાલાધારી જ્યારે માળાધારી બને છે.
ભારતીય સંસ્કૃતિની એક એ ભવ્ય-પરંપરા રહી હતી કે, અહીંની માટીમાં મોટા થનારા લગભગ દરેક માનવે મર્યાદાના મહત્વને મૃત્યુ સાટે પણ જાળવી જાણ્યું હતું.પછી ભલે એ સંત હોય કે સંસારી હોય, માળાધારી ભગવાનનો ભક્ત હોય કે ભાલાધારી શેતાનનો શિષ્ય હોય, કાટલધારી વેપારી હોય કે કટારધારી ડાકૂ હોય, વીરાંગ હોય કે વારાંગના હોય, કરૂણાવાળું હોય કે ક્રૂર હોય, શાહુકાર હોય કે શેતાન હોય, પરંતુ દરેકે પોતાના જીવનની આસપાસ અંકાયેલી મર્યાદાને જાનની બાજી લગાવીનેય સાચવી જાણી હતી. આ જાતનો પ્રચંડ પડઘો ઈતિહાસની ઈમારતમાંથી આજેય ઉઠે છે.
આવો પડઘો પાડનારાં અનેકાનેક પ્રસંગોમાંનો એક પ્રસંગ છે. નામચીન ડાકુ નામદેવનો! એ ડાકૂ નામથી જ દેવ હતો, કામ તો એના દાનવથીય વધુ દર્દીલાં હતા. એની કાજળ શી કાળી વર્તન-વાદળીની કોરને રૂપાળીને બનાવતું તેજસ્વીતત્ત્વ ફકત એક જ હતું અને એ એની ભગવદ્ભક્તિની ટેક !
૩૬
સંસ્કૃતિની રસધાર : ભાગ-૫
