________________
ગળગળા સાદે રાવ સાતલજીએ પોતાની આંતર-વ્યથા ઠલવી નાખી. ગમે તેમ તોય સહુમાં રજપૂતાઈનું ખાનદાન લોહી વહેતું હતું. બધાએ આ વાતને સમસ્વરે વધાવી લેતાં કહ્યું :
રાવ સાતલજી ! પહાડ જેવી ભૂલને કબૂલતા અમે કાનબુટ્ટી પકડીએ છીએ. આપના વિજયને અમે કારમા પરાજયમાં પલટાવવામાં થોડા ઘણા નિમિત્ત બની ગયા છીએ, એ બદલ આપની ક્ષમા યાચીએ છીએ અને “સાર જાઈ પર સિર ન જાઈ ની ટેકની ટેકરી પર ઉભીને અમે આપને વચન આપીએ છીએ કે, દરેક મુસ્લિમ સ્ત્રીને સન્માનભેર અજમેર પહોંચાડીને પછી જ અમે વિજયના આનંદ-ગુલાલ ઉડાડીશું. આપ હવે ગમગીની અને ગંભીરતાથી લેવાઈ ગયેલા, મોં પર એક મુક્ત સ્મિતને રમતું મૂકો, જેથી અમે માફી મળ્યાની સંતોષાનુભૂતિ કરીને વચનને પાળવા અજમેરને પંથે રવાના થઈ શકીએ !
મૃત્યુ-શૈય્યા પરથી રાવ સાતલજીએ એક નિખાલસ સ્મિત વેર્યું અને થોડી જ પળોમાં એ યુદ્ધનેતા વીરની અદાથી મૃત્યુને ભેટ્યો !
સતની સુરક્ષા કાજે નો આ સંગ્રામ તો ખેલાયો હતો ૧૫૪૮માં ! પણ એ સંગ્રામની સુવાસ આજેય હજી ઈતિહાસની ઈમારતમાં અકબંધ સચવાઈ છે અને આ ઈમારતના પ્રવાસીના તન-બદલને પ્રસન્નતાથી ભરી દેવા માટે સમર્થ એ પરમાટ જાણે પ્રશ્ન કરી રહી છે : સતનની સુરક્ષા કાજે જાણી જાણીને ઝેરને પીનારા આવા નરબંકાઓ આ ભૂમિ પર હવે પાછાં ક્યારે જાગશે?
૧૨૦
-
~ સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૫
