Book Title: Gnatadharmkathanga Sutram Part 02
Author(s): Kanahaiyalalji Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
अमगार धर्मामृतवर्षिणी टीका अ० ७ धन्यसार्थवाहचरितनिरूपणम्
१८५
"
"
,
तस्मात्कारणत् 'ण णज्जइ' न ज्ञायते मया 'जं' यत् यदि 'मए' मयि 'गयंसि' गते ग्रामादौ 'वा' 'चुयंसि' च्युते - स्खलितेचा कर्मवशादनाचरतः स्वपदात्पतिते इत्यर्थः ' मयंसि ' मृते प्राणवियोगे सति वा भग्गंसि भग्ने रोगादिना कुब्ज खञ्जवेनाऽसमर्थीभूते वा 'लुग्गंसि रुग्णे- रोगावस्थाप्राप्तेसति 'सडियंसिवा सटिते व्याधिविशेषेण जीर्णतां गते सति, वा' पडियंसि पतिते प्रासादादितोग्लानभावाद्वा ' विदेसत्यंसि ' देशान्तरं गत्वा तत्रैव स्थिते वा 'विप्पवसियसि विप्रोषिते - स्वस्थान विनिर्गते - देशान्तरगमनप्रवृत्ते सति वा 'मन्ने ' अहं मन्ये
ܕ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आधार, आलम्बन एवं चक्षु इन पदों के साथ सूत्रकार इसी बात को और जोरदार शब्दों से समझाने के लिये उपमा वाचक भूत शब्द का प्रयोग करते हुए कहते हैं कि यह धन्यसार्थवाह उन सब के लिये मेधिभूत था, प्रमाणभूत था, आधारभूत था, आलंबनभूत था और चक्षुभूत था । इस तरह यहाँ पुनक्ति दोष का सद्भाव भी नही माना जा सकता है ।
1
कारण पहिले कथन में उसे स्वयं मेधि आदि रूप कहा गया है और इस कथन में उसे उन २ जैसा कहा गया है । इस प्रकार पुनरुक्ति दोष at वारण हो जाता है । यह धन्य सार्थवाह समस्त ईश्वर आदि जनों के सर्व कार्यों का संपादक था- इसलिये उसे यह " सर्व कार्य वर्द्धक " कहा गया है । इस प्रकार वह धन्य सार्थवाह अपने में इन समस्त बातों का विचार करके अब आगे ऐसा विचार करता है (तं ण णज्जइजं मए गयंसि वा चुयंसि वा, मयंसि वा भग्गंसि वा, लुग्गंसि वा, सडियंसि
સાથે સૂત્રકાર એ જ વાતને વધારે સ્પષ્ટ કરવા માટે ઉપમા વાચક ‘ભૂત ’ શબ્દના પ્રયોગ કરતાં કહે છે કે ધન્ય સાવિાહ બધાને માટે મેધિભૂત હતા, પ્રમાણ ભૂત હતા, આધાર ભૂત હતા, આલંબન ભૂત હતા અને ચક્ષુ ભૂત હતા. એથી અહીં પુનરુક્તિ રૂપ દોષ ઉદ્ભવવાની શકયતાથી ઉભી થતી નથી. કેમકે પૂર્વ કથનમાં જ તેને મેઘિ વગેરે રૂપ મનાવવામાં આવ્યો છે અને આ વનમાં પણ તેને તે પ્રમાણે જ વવવામાં આવ્યે છે. આ રીતે પુનરુક્તિ દોષનું નિવારણ પણ થઇ જ ગયું કહેવાય. ધન્ય સાથ વાડ બધા ઈશ્વર વગેરે લેાકેાના બધા કામેાને પાર પમાડનાર હતા. એથી જ તેને “ સર્વ કા વક ” કહેવામાં આવ્યે છે. આ પ્રમાણે ધન્ય સાવિાહ પેાતાની મેળે આ બધી વાતે વિષે વિચાર કરતા આગળ આમ વિચારે છે કે (સ' ન ज जं मए गये सिवा चुयंसिवा मयंसिवा भगंसिवा, लुग्गंसिवा, सडिय सिवा,
शा० २४
For Private And Personal Use Only
