Book Title: Gnatadharmkathanga Sutram Part 02
Author(s): Kanahaiyalalji Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
५९२
हाताधर्मकथासूत्रे
रूपकेण वर्ण्यते-' तत्थय ' तत्रच तत्रैव वनपण्डे वर्षाऋतुपर्वतः स्वाधीनो वर्त्तत इत्यग्रेण सम्बन्धः । सकीदृशः १ इत्याह- ' सुरगोवमणिवितो ' सुगोपमणिविचित्र:- सुरगोपाः = इन्द्रगोपाः वर्षाकाले समुत्पद्यमाना रक्तवर्णा जीत्र विशेषास्तएव मणयः पद्मरागादयस्तैर्विचित्रः = कर्बुरो यः स तथा । 'दद्दूरकुलसियडज्झररवो ' ददुम्कुलर सितोष्झरस्वः = द दुग् कुलं = मण्डूकसमूहस्तस्य रसितं = निरन्तरं शब्दः, तदेव उज्झररवः = निर्झरशब्दो यत्र स तथा । ' बरहिणविंद परिणद्ध सिहरो' बर्हिवृन्दपरिणद्ध शिखर:- बर्हिवृन्देन मयूरसमूहेन परिषद्धाः = युक्ताः वृक्षास्मएव शिखराणि यत्र स तथा । एतादृशो वर्षांरात्रपर्वतस्तत्र सदैव वर्त्तत इतिभावः ॥ २ ॥ तत्र खलु
:
इस लिये वे लंबाई में शुण्डादंड जैसे प्रतीत होते है। (तत्थ य - सुरगोव मणिविचिन्तो ददुर कुलरसिय उज्झररयो । वरहिणविंद परिणद्धसिहरो वासारतो ऊऊ पव्वतो साहीणो ) इस आर्या द्वारा सूत्रकार वर्षाऋतु का पर्वत के रूपक से वर्णन करते हैं वे कहते हैं कि वर्षा काल में इन्द्रगोप नामक कीडा उत्पन्न होकर इधर उधर चमकते हुए रात्रि में दिखलाई पड़ते हैं । सो ये इन्द्रगोप कीडे ही जिस वर्षां ऋतु रूप पर्वत में पद्मराग आदि मणियों के स्थानापन्न हैं । तथा पर्वत निर्झरों (झरना) के शब्दों वाला होता है सो इस वर्षा ऋतु रूप पर्वत में दर्दुरों का जो निरन्तर शब्द होता रहता है वही मानो निर्झरों का शब्द हैं। वर्षा ऋतु में मयूरों से वृक्ष युक्त रहा करते हैं क्यों कि वृष्टि होनेपर वे उन पर उड़ कर बैठ जाते हैं-सो ये मयूर युक्त वृक्ष ही जिस वर्षा ऋतु रूप पर्वत की चीटियां हैं। ऐसा वर्षा रात्र रूप पूर्वत उस वन में सदा काल रहता है। यह बात उन दोनों सार्थवाह
એટલા માટે નિકુરવૃક્ષના પુષ્પા લબાઇની દૃષ્ટિએ સૂંઢ જેવા લાગે છે. ( तत्थ य सुरगोव मणिविचित्तो दददरकुलर सियउज्झरस्वो । बरहिण विदपरिणद्धसिहरो बासारतो ऊऊ पचतो साहीणो )
આ આર્યાં વડે સૂત્રકાર વર્ષા ઋતુનુંપતના રૂપકથી વર્ણન કરે છે. તેઓ કહે છે કે વર્ષાકાળે ઇન્દ્રગાપ નામે કીડા ઉત્પન્ન થાય છે અને તે આમ તેમ ચમકતા રાતમાં દેખાય છે. આ ઈન્દ્રગાપ કીડાઓ જ વર્ષાઋતુરૂપ પર્વતમાં પદ્મરાગ વગેરે મણિએના રૂપમાં છે. પર્વતમાં નિઝર ( ઝરણાએ ) ને ધ્વનિ થતા રહે છે. તે આ વર્ષાઋતુ રૂપ પર્વત ઉપર દેડકાએના જ નિરતર શબ્દ થતા રહે છે. તેજ ઝરણાંઓના શબ્દના રૂપમાં છે. વર્ષાઋતુમાં વૃક્ષા ઉપર મારી ઉડી ઉડીને બેસી જાય છે તા એ મારી જેના ઉપર બેઠાલા છે એવા વ્રુક્ષા જ વર્ષાઋતુ રૂપ પર્વતના શિખરી છે. એવા વર્ષાઋતુ રૂપી પવત તે વનમાં હમેશા નિવાસ કરતા રહેતા હતા. આ વાત તેઓ મને સાથે વાહ
For Private And Personal Use Only
