Book Title: Gnatadharmkathanga Sutram Part 02
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
११०
ज्ञाताधर्मकथासूत्रे.
विज्ञानरूपा उत्पन्नानिष्टाथ वर्तमानकालेऽपि उत्पद्यन्ते विनश्यन्ति च तथा भ विष्यत् काले उत्पत्स्यन्त विनशिष्यति च त उपयोगा आत्मनः कथचिदभिन्ना स्तेनानेकभूतभावभविकोऽप्यहमस्मीत्येवमनित्यपक्षोपि मम दोपाय नास्तीत्यर्थः । यत्तु - अत्रभावा. सत्ताः परिणामा ना इति व्याख्यात तदयुक्तम्
अतीताना भाविना च भावानामनेकान्नयितयाऽतीतार्थक भूतात्मागे प्रयोक्तव्यस्य भावशब्दस्य तदनन्तर प्रयोगो न सगच्छते अपि च- तन्मतेऽतीत भविकाना भावान्वयितया ततः पूर्वन वा सदैव प्रयोक्तव्ययोरतीत भविकशब्द
'
उत्पन्न होते है नष्ट होते है तथा भविष्यत् काल में जिस में उत्पन्न होगे और नष्ट होंगे वे उपयोग आत्मा से कथचित अभिन्न हैं । अतः इसे उपयोग की अपेक्षा में आत्मा अनेक भूत, भाव, भविक वाला भी हूँ इस तरह आत्मा में अनित्यता भी आ जाती हैं सो यह अनित्यता का पक्ष भी हमारे लिये दोषावह नही होता है। यहा पर जो किन्ही २ ने भाव शब्द का अर्ध मत्ता या परिणाम इस रूप से किया है वह ठीक नहीं है । भाव शब्द यहा वर्तमान कालार्थ का ही वाचक है सत्ता या परिणाम का वाचक नहीं । कारण जो अतीत और भावी भाव होते हैं वे अनेकार्थान्मयी होते हैं इसलिये अतितार्थ क भूर्त शब्द से पहिले ही प्रयोक्तव्य भावशद का उस के बाद प्रयोग करना सगत प्रतीत नही होता ।
ज
अपिच - सत्ता यो परिणामवादियों के मत मे अतीत और भवि यत भोवों को भावान्वयी होने के कारण अतीत और भविष्यत्
"
>
છે તે
આ
ઉત્પન્ન થયા છે નષ્ટ થયા છે તેમજ ભવિષ્ય કાળમા પણુ જેમા ઉત્પન્ન થશે અને નાશ પામશે તે ઉપયાગે આત્માથી થચિત્ત અભિન્ન છે એટલા માટે આ 'ઉપયાગની અપેક્ષાએ હું આત્મા ધણા ભૂત, ભાવ અને ભાવિક વાળે પણ છુ આ રીતે આત્મામા અનિત્યતા પણ આવી જાય અનિત્ય ભાવને પક્ષ પણ અમારા માટે સદેષ કહી રાકાય નહિ કેટલાક ભાવ શબ્દને અર્થ સત્તા કે પરિણામ પણ કરે છે તે ઉચિત નથી અહીં ભાવ શબ્દ ફક્ત વર્તમાન કાળને વાચક છે સત્તા કે પરિણામ અનેા વાચક નથી કારણ કે જે અતીત અને ભાવી ભાવે હાય છે તે અનેકાર્થાન્વયી હાય છે, અથી અતીતાક ભૂત રાખ્તની પહેલા જ પ્રયુક્ત કરવામા આવેલા ભાવ શબ્દને તેના પછી પ્રયાગ કરવા ઉચિત લાગતા નથી. વળી સત્તા કે પવિણામ વાદીઓના મતે અતીત અને ભવિષ્ય ભાવે ભાત્રાત્ત્વની હાવા બઢવ
