________________
જીવસ્થાનકમાં બંધસ્થાનકાદિ
૧૫
અપર્યાપ્ત બાદર એકેન્દ્રિયમાં કૃષ્ણાદિ પ્રથમની ત્રણ વેશ્યા ભવસ્વભાવે હોય છે. પણ ભવનપતિથી ઈશાન દેવલોક સુધીના દેવોને તેજલેશ્યા પણ હોય છે, તે તેજોલેશ્યાવાળા દેવો પૃથ્વી, જલ કે પ્રત્યેક વનસ્પતિ રૂપ એકેન્દ્રિયનું આયુષ્ય બાંધ્યું હોય તો *“જે લેગ્યાએ આયુષ્ય બાંધ્યું હોય તેજ લશ્યામાં મરણ પામી તે વેશ્યા સહિત પરભવમાં જાય એ નિયમથી તેજો વેશ્યા લઈને બાદર (લબ્ધિ) પર્યાપ્તા પૃથ્વી વગેરે એકેન્દ્રિયમાં ઉત્પન્ન થાય અને અંતર્મુહૂર્ત સુધી તે લેશ્યા રહે. તેથી અપર્યાપ્તા બાદર એકેન્દ્રિયમાં તેજો લેશ્યા પણ ઘટે પછી ભવસ્વભાવે કૃષ્ણાદિ અશુભલેશ્યા તેઓને આવી જાય.
पुढवीआउवणस्सइगब्भेपज्जत्तसंखजीवीसु ।। સવુળ વાતો ફેસપકદિયાવિUT A (બૃહત્ સંગ્ર-૧૮૦)
અર્થ - સ્વર્ગમાંથી ચ્યવેલાઓનો પૃથ્વી, અપ, વનસ્પતિ ગર્ભજ ૫. સંખ્યાત વર્ષવાળામાં વાસ (ઉત્પન્ન) થાય. શેષ સ્થાનોમાં નહીં.
શેષ સર્વ જીવ ભેદોમાં ભવસ્વભાવથી અશુભ લેશ્યાનો પરિણામ હોવાથી કૃષ્ણાદિ ૩ અશુભલેશ્યા જ હોય છે.
આ પ્રમાણે જીવસ્થાનક ઉપર લેશ્યા નામનું ચોથું દ્વાર પૂર્ણ થયું.
જીવસ્થાનકમાં બંધસ્થાનાદિ”
બંધસ્થાનક :- એકી સાથે બંધાતા કર્મના સમૂહને બંધસ્થાનક કહે છે. કુલ બંધસ્થાનક ચાર છે. સાત, આઠ, છ અને એકનું.
સાત-આઠ આદિ કર્મોનું બંધસ્થાનક :- સંસારી જીવો અનાદિકાળથી માંડીને નવમા ગુણસ્થાનક સુધી પ્રતિસમયે આયુષ્ય વિના ૭ કર્મોને બાંધે છે. માટે સાત કર્મનું બંધસ્થાનક હોય અને આયુષ્યકર્મ એકભવમાં એક જ વાર (ત્રીજા વિના). ૧થી ૭, ગુણસ્થાનક સુધી અંત
* जल्लेसे मरइ तल्लेसे उवज्जई
