________________
૧૩૩
ગુણસ્થાનકને વિષે ઉત્તરબંધહેતુ તેનો ઉપશમ કે ક્ષય થાય માટે દશમા ગુણમાં ન હોય.
અગ્યારમા અને બારમા ગુણઠાણે લોભ વિના બાકીના નવ યોગરૂપ બંધહેતુ હોય છે કારણ કે અગ્યારમે લોભનો ઉપશમ અને બારમે લોભનો ક્ષય થયેલ હોવાથી ઉદય નથી તેથી શેષ નવયોગ તે રૂપ બંધહેતુઓ હોય છે.
તેરમા સયોગી કેવલી ગુણઠાણે પૂર્વે યોગદ્વારમાં કહેલ સાત યોગ તે રૂપ બંધહેતુઓ હોય છે. પહેલો અને છેલ્લો મનનો અને વચનનો યોગ ઔદારિકદ્ધિક અને કાર્યણ એમ કુલ સાતયોગ હોય છે. અયોગી ભગવાન મૂલ બંધ હેતુ અને ઉત્તર ભેદથી રહિત હોવાથી એકપણ ઉત્તર બંધહેતુ હોય નહિ.
મિથ્યાત્વથી સયોગી સુધી જે બંધહેતુ કહ્યા તે સર્વે તે તે ગુણઠાણે વર્તતા અનેક જીવો આશ્રયી જાણવા. પરંતુ એક જીવને એક સમયે ન હોય. એક સમયે એકી સાથે કેટલા બંધ હેતુ હોય તેનું વિસ્તારથી વર્ણન આ પ્રમાણે છે.
મિથ્યાત્વે બંધ હેતુના વિકલ્પ અને ભાંગાની રીત
(૧) પાંચ પ્રકારના મિથ્યાત્વમાંથી કોઈપણ એક જીવને એક સમયે એક જ મિથ્યાત્વ હોય, એક સાથે વધારે ન હોય. તેથી ભાંગામાં મિથ્યાત્વ એક સમજવું અને વિકલ્પ પાંચ જાણવા.
(૨) અવિરતિમાં મન અને પાંચ ઇન્દ્રિયનો અનિગ્રહ અને છે કાયનો વધ એમ ૧૨ છે. પરંતુ સંજ્ઞીને મનનો અસંયમ પાંચ ઇન્દ્રિયની સાથે અંતર્ગત હોય છે. કારણ કે પાંચ ઇન્દ્રિયો સાથે મન જોડાયેલ હોય તો જ ઇન્દ્રિયો વિષયમાં આસક્ત પામે. તેથી મનનો અસંયમ જુદો ગણવો નહિ. એટલે એક જીવને એક કાળે પાંચે ઇન્દ્રિયમાંથી કોઈપણ એક ઇન્દ્રિયનો અનિગ્રહ હોય, કારણ કે એક સમયે એક જ ઇન્દ્રિયના વિષયમાં ઉપયોગવંત હોય છે. જોકે એક કરતા વધારે ઇન્દ્રિયોનો
વ્યાપાર હોય, પરંતુ એક સમયે આત્માનો ઉપયોગ એક ઇન્દ્રિયના વિષયમાં જ હોય દા. ત. જે સમયે જીભ શેરડીની મીઠાશને અનુભવે
