________________
૧૦૬
अजइ અવિરતમાં
हारदुगूणा
ષડશીતિ નામા ચતુર્થ કર્મગ્રંથ
मिच्छदुगि अजइजोगा, हारदुगूणा अपुव्वपणगेउ । मणवइउरलं सविउव्वि, मीसि सविउव्विदुग देसे ॥४६॥
શબ્દાર્થ
ગુણસ્થાનકે વિષે યોગ.
-
અવુપળો-અપૂર્વકરણઆદિ પાંચમાં
એ - દેશવિરતિમાં
આહારકદ્વિકવિના
ગાથાર્થ ઃ- મિથ્યાત્વ, સાસ્વાદન, તથા અવિરત ગુણસ્થાનકે આહારકદ્ધિક વિના શેષ ૧૩ યોગ હોય છે. અપૂર્વકરણ આદિ પાંચ ગુણસ્થાનકમાં મનના ચાર, વચનના ચાર અને ઔદારિક કાયયોગ એમ નવયોગ હોય છે. મિશ્રગુણસ્થાનકમાં વૈક્રિય સહિત ૧૦ યોગ હોય છે દેશવિરતિમાં વૈક્રિયદ્વિક સહિત ૧૧ યોગ હોય છે. (૪૬)
વિવેચન :- મિથ્યાત્વ, સાસ્વાદન અને અવિરત સમ્યષ્ટિ ગુણસ્થાનકે ૧૩ યોગ હોય છે. તે આ પ્રમાણે—આ ત્રણે ગુણસ્થાનકે વર્તતા જીવને પર્યાપ્ત અવસ્થામાં ચાર-મનના, ચાર વચનના તથા મનુષ્ય તિર્યંચને ઔદારિકકાયયોગ, દેવ-નારકીને વૈક્રિયકાયયોગ હોય છે. આ ત્રણે ગુણસ્થાનકમાં વર્તતા જીવો મરણ પામી પરભવમાં જઈ શકે છે જેથી મનુષ્ય તિર્યંચમાં અપર્યાપ્તાવસ્થામાં કાર્મણ અને ઔદારિકમિશ્ર અને દેવનારકીમાં અપર્યાપ્તાવસ્થામાં કાર્યણ અને વૈક્રિય મિશ્રયોગ હોય, આ પ્રમાણે ૧૩ યોગ સંભવે છે. આહા૨કશરીર છઢે ગુણસ્થાનકે ચૌદપૂર્વધર મુનિઓ લબ્ધિ ફોરવે ત્યારે હોય તેથી આ ત્રણ ગુણસ્થાનકે આહારક
કાયયોગ અને આહારક મિશ્ર કાયયોગ સંભવે નહિ.
અપૂર્વકરણથી ક્ષીણમોહ સુધીના શ્રેણી સંબંધી પાંચ ગુણસ્થાનકોમાં ચાર મનના, ચાર વચનના અને ઔદારિક કાયયોગ એમ કુલ નવ યોગ હોય છે શ્રેણીમાં વર્તતો જીવ અતિશય વિશુદ્ધ અપ્રમત્ત હોવાથી વૈક્રિય કે આહારક લબ્ધિ ફોરવે નહિ. લબ્ધિ ફોરવવીએ પ્રમાદ છે તેથી વૈક્રિય અને આહારકના બે-બે યોગ એમ ચાર યોગ હોય નહિ. ઔદારિકમિશ્ર અને કાર્મણ કાયયોગ અપર્યાપ્તા
