________________
ગુણસ્થાનકને વિષે બંધહેતુના ભાંગા
૧૩૯
ઇન્દ્રિયના વિષયો હોય, તો પણ મન એક સમયે એક જ વિષયમાં આસક્ત હોય, તેથી એક સમયે એક ઇન્દ્રિયનો અનિગ્રહ હોવાથી બંધ હેતુ એક જ ઇન્દ્રિય બને, તેમાં જુદા જુદા જીવો આશ્રયી અથવા એક જીવને જુદા જુદા સમયે જુદી જુદી ઇન્દ્રિયનો અનિગ્રહ હોવાથી વિકલ્પ પાંચ થાય. એટલે ભાંગા કરતી વખતે પાંચ વડે ગુણવા.
(૩) કષાય ૧૬ છે તેમાં ક્રોધ-માન માયા અને લોભમાંથી એક સમયે એક કાષાયિક પરિણામ હોય. તેમાં પણ મિથ્યા સાસ્વાદન ગુણમાં ચારે કષાય પણ ઉદયમાં હોય તેથી ચાર ક્રોધ અથવા ચાર માન ઇત્યાદિ ચાર વિકલ્પ જાણવા.
(૪)
(૫)
અનંતાનુબંધીનો ઉદય ન હોય ત્યારે ત્રણ ક્રોધાદિ કષાય એક સાથે હોય, તેથી હેતુમાં ત્રણ કષાય જાણવા. પરંતુ તેના વિકલ્પ ક્રોધ-માન-માયા અને લોભરૂપ ચાર જાણવા. ગુણાકારમાં ચાર વડે ગુણવા.
અહીં ત્રણે વેદનો ઉદય હોય પરંતુ એક સમયે એક જીવને એક વેદનો ઉદય હોય, તેથી વેદના વિકલ્પમાં ત્રણ જાણવા. અને ગુણાકારમાં ત્રણ વડે ગુણવા.
હાસ્યાદિ છમાંથી ભય-જુગુપ્સા અવોદયી હોવાથી ઉદયમાં હોય જ એવું નથી તેથી જઘન્યથી બંધ હેતુ વિચારીએ ત્યારે તે ન હોય.
હાસ્ય-રતિ અથવા અતિ-શોક આ બે યુગલમાંથી આઠમા ગુણ સુધી એક યુગલનો ઉદય અવશ્ય હોય, તેથી ભાંગા કરતી વખતે બે યુગલમાંથી એક યુગલ-એમ બે વિકલ્પથી ગુણાકાર કરવો.
(૬) યોગ-પહેલા ગુણમાં ૧૩ હોય. તેથી તેરમાંથી કોઈપણ એક યોગનો વ્યાપાર હોય, એક સમયે બે યોગના વ્યાપારમાં ઉપયોગ ન હોય એટલે ભાંગા કરતી વખતે ૧૩ વડે ગુણવા.
