________________
સંખ્યાતાદિનું સ્વરૂપ
૨૦૯ (૧૧) મધ્યમ અસંખ્યાતુ અસંખ્યા(૧૨) ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાતુ અસંખ્યાતુ (૧૩) જઘન્ય પરિત્ત અનંત | |(૧૪) મધ્યમ પરિત્ત અનંતુ (૧૫) ઉત્કૃષ્ટ પરિત અસંતુ |(૧૬) જઘન્ય યુક્ત અનંતુ (૧૭) મધ્યમ યુક્ત અનંત (૧૮) ઉત્કૃષ્ટ યુક્ત અનંતુ (૧૯) જઘન્ય અનંતુ અનંતુ (૨૦) મધ્યમ અનંતુ અનંતુ (૨૧) ઉત્કૃષ્ટ અનંતુ અનંત (૨૧) ઉત્કૃષ્ટ અનંત અનંતુ
लहु संखिज्जं दुच्चिअ, अओ परं मज्झिमं तु जा गुरुअं । जंबुद्वीव पमाणय चउ पल्लपरूवणाइ इमं ॥७२॥
શબ્દાર્થ ૬ - જઘન્ય
બંનુક્રવ – જંબુદ્વીપના બ્રિાય - બે જ
૨૩૪ - ચાર પ્યાલાની ના ગુરૂ – યાવત્ ઉત્કૃષ્ટ આવે || પરૂવારૂ - પ્રરૂપણા દ્વારા
ગાથાર્થ - બેની સંખ્યા એ જઘન્ય સંખ્યાતુ. એનાથી આગળ જ્યાં સુધી ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યા, આવે નહિ ત્યાં સુધી મધ્યમસંખ્યાતુ. અને જંબુદ્વીપ ના માપવાળા ચાર પ્યાલાની પ્રરૂપણા વડે (હવે કહેવાતું) ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યા, જાણવું. (૭૨)
વિવેચન :- સંખ્યા, ત્રણ પ્રકારનું છે જઘન્ય મધ્યમ અને ઉત્કૃષ્ટ, જઘન્ય સંખ્યાતુ :- બેની સંખ્યાને, સર્વથી નાની હોવાથી જઘન્ય સંખ્યાતુ કહેવાય છે.
પ્રશ્ન :- બેની સંખ્યા કરતા એકની સંખ્યા નાની છે છતાં બેને શા માટે જઘન્ય સંખ્યા, કહ્યું ?
જવાબ :- નીચેના કારણોથી બેની સંખ્યાને જઘન્ય સંખ્યાતુ કહ્યું એકની ગણતરી સંખ્યામાં ગણાતી નથી એટલે કે ગણના રહિત હોય છે. જેનું ઉચ્ચારણ જરૂરી નથી, તેને સંખ્યા તરીકે વ્યવહારની જરૂર નથી, જેમ જ્યાં એક માણસ હોય ત્યાં માણસ છે એવું બોલાય છે પરંતુ આ એક
