________________
૪૨
ષડશીતિ નામા ચતુર્થ કર્મગ્રંથ
માર્ગણામાં જીવસ્થાનક'
आहारेयर भेया, सुरनिरयविभंग मइसुओहिदुगे । सम्मत्ततिगे पम्हा, सुक्का सन्नीसु सन्निदुगं ॥१४॥ શબ્દાર્થ ઉપશમ-ક્ષાયોપશમ||સન્નિવુĪ - સંજ્ઞી પર્યા૰ અપર્યા
અને ક્ષાયિક એમ
બે જીવભેદ હોય છે
सम्मत्ततिगे
ત્રણ સમ્યક્ત્વમાં
ગાથાર્થ :- આહારી અને અણાહારી એમ માર્ગણાના કુલ ૬૨ ઉત્તર ભેદો છે, દેવગતિ, નરકગતિ, વિભંગજ્ઞાન, મતિ, શ્રુત, અવધિદ્ધિક, સમ્યક્ત્વત્રિક, પદ્મ, શુક્લલેશ્યા અને સંશી માર્ગણા આ તેર માર્ગણામાં સંજ્ઞી પર્યાપ્તા અને સંશી અપર્યાપ્તા એમ બે જીવભેદ હોય. (૧૪) × આહારી માર્ગણા
૬૧. (૧) આહારી :- ઓજાહાર, લોમાહાર, અને કવલાહાર આ ત્રણેમાંથી કોઈપણ એક પ્રકાર બે પ્રકાર અથવા ત્રણ પ્રકારનો આહાર જેને હોય તે આહારી એટલે ભવસ્થ સંસારી જીવો આહારી હોય, જો કે વિગ્રહતિમાં અને કેવલિસમુદ્ધાતમાં અણાહારીપણું પણ હોય.
૬૨. (૨) અણાહારી :- આ ત્રણમાંથી એકે પ્રકારનો આહાર જેને ન હોય તે અણાહારી, વિગ્રહગતિમાં એક અથવા બે સમય, ક્વચિત્ ત્રણ સમય અણાહારી હોય છે.
જે જીવો ઋજુગતિએ પરભવમાં જાય અને જેને એક વક્રા એટલે બે સમયમાં પરભવમાં ઉત્પન્ન થાય, તેઓ આહારી હોય છે. બે અથવા ત્રણ વક્રા કરે ત્યારે વચ્ચેના સમયોમાં અણાહારી હોય છે.
૧. સિદ્ધાન્તકારના મતે એક વક્રા કરનારને પ્રથમ સમયે અણાહારી પણું કહ્યું છે. કારણ પૂર્વના શરીરનો ત્યાગ થતો હોવાથી તે સમયે આહાર ન
હોય.
