________________
બાસઠ માર્ગણામાં અલ્પબદુત્વ
માર્ગણાવાળા જીવો કેટલા તે શાસ્ત્રમાં આ પ્રમાણે વિશેષ માપ કહ્યું છે.
વિશેષઅધિક :- પૂર્વની સંખ્યાથી ડબલ કરતાં ઓછા હોય. દ્વિગુણ ન હોય તે વિશેષાધિક
પંચેન્દ્રિય અને વિકલેન્દ્રિય :- (દરેક) અસંખ્ય કોડાકોડી યોજન પ્રમાણ પ્રતરની શ્રેણીઓના આકાશ પ્રદેશ જેટલા, ઉત્તરોત્તર શ્રેણીઓની સંખ્યાનું પ્રતર વધારે વધારે અસંખ્ય કોડાકોડી યોજન જેટલું જાણવું.
એકેન્દ્રિય - અનંતલોકાકાશના આકાશ પ્રદેશ જેટલા, અનંતા વનસ્પતિ જીવો છે તેથી અનંતગુણા છે.
કાયમાગણા - ટાસજીવો સર્વથી થોડા છે. તેનાથી અગ્નિકાયજીવો અસંખ્યગુણા છે. અને અગ્નિકાયથી અનુક્રમે પૃથ્વીકાય અપકાય અને વાયુકાય વિશેષાધિક છે તેનાથી વનસ્પતિકાય અનંતગુણા છે. તે સર્વેનું વિશેષ પ્રમાણ આ પ્રમાણે છે.
ત્રસકાય :- અસંખ્ય કોડાકોડી યોજન પ્રમાણ પ્રતરની શ્રેણીઓના આકાશ પ્રદેશ જેટલા છે.
પૃથ્વી, અપુ, તેલ, વાઉકાય - અસંખ્યાતા ૧૪ રાજલોકના આકાશ પ્રદેશ જેટલા છે. (ઉત્તરોત્તર-અસંખ્યાતા ચૌદરાજ અધિક અધિક સમજવા.)
વનસ્પતિકાય - અનંતા લોકાકાશના આકાશ પ્રદેશ જેટલા, તેથી સર્વથી વધારે કહ્યા છે.
मणवयण काय जोगी, थोवा असंखगुण अणंतगुणा । पुरिसा थोवा इत्थी, संखगुणा णंतगुण कीवा ॥३९॥
શબ્દાર્થ
થવા સંવમુI - થોડા, અસંખ્યગુણા || રૂસ્થી - સ્ત્રીઓ સંધુ - સંખ્યાતગુણા
વા- નપુંસકવેરાવાળા
