________________
૪૧
ઉત્તર માર્ગણાનું વર્ણન ૫૫. (૩) ઔપથમિક સમ્યકત્વ :- દર્શનસપ્તકનો ઉપશમ થવાથી
આત્મામાં જે ગુણ પ્રગટ થાય તે ઉપશમ સમ્યક્ત્વ. અનાદિ મિથ્યાત્વીને ત્રણ કરણ કરવાપૂર્વક આ સમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત થાય છે. તેમજ ૪થી ૭ ગુણસ્થાનકમાં ઉપશમશ્રેણી પ્રાપ્ત કરનારને શ્રેણીમાં હોય. આ સમ્યક્ત્વ ૪થી ૧૧ સુધી હોય, સંપૂર્ણ ભવચક્રમાં મિથ્યાત્વથી જાતિભેદથી એક વાર ગણાય છે તેનો કાળ જઘડ અને ઉત્કૃષ્ટ અંતર્મુહૂર્તનો છે. પરંતુ અનેક વાર
પમાય છે. અને શ્રેણીનું ઉપશમસમ્યક્ત્વ ચાર વાર પમાય છે. પ૬. (૪) મિથ્યાત્વ - જિનેશ્વર ભગવંતે જે પદાર્થને જે સ્વરૂપે કહ્યા
છે તેને તે સ્વરૂપે ન માનવા, નવતત્વાદિ ઉપર શ્રદ્ધા ન થાય છે, તેનો કાળ ત્રણ પ્રકારે છે. (૧) અનાદિ અનંત
(૨) અનાદિસાંત અને (૩) સાદિ સાંત છે. ૫૭. (૫) મિશ્રસમ્યકત્વ :- જિનેશ્વર પરમાત્માના વચનો ઉપર રુચિ
પણ ન થાય અને અરુચિ પણ ન થાય તે મિશ્ર તેનો કાળ
જઘડ અને ઉત્કૃષ્ટ અંતર્મુહૂર્ત છે. ૫૮. (૬) સાસ્વાદન સમ્યકત્વ :- સમ્યકત્વનો જેમાં આસ્વાદ હોય તે.
અનંતાનુબંધીના ઉદયવાળું અને મિથ્યાત્વના ઉદય વિનાનું જે સમ્યક્ત્વ તે સાસ્વાદન, તેનો કાળ જઘન્યથી ૧ સમય અને ઉત્કૃષ્ટથી છ આવલિકાનો છે. અને તે ઉપશમ
સમ્યકત્વથી પડતાં જ આવે છે. * સંશી માર્ગણા ૫૯. (૧) સંક્ષી માર્ગણા - દીર્ઘકાલિકી સંજ્ઞા જેને હોય તે સંજ્ઞી. ૬૦. (૨) અસંશી માર્ગણા - દીર્ઘકાલિકી સંજ્ઞા જે જીવોને ન હોય તે
સર્વે અસંજ્ઞી જાણવા. એકેન્દ્રિયથી સમુચ્છિમ તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય અને સમુચ્છિમ મનુષ્યો સુધીના અસંજ્ઞી છે.
દેવો અને નારકો બધી સંજ્ઞી જ હોય પં. તિર્યંચ અને મનુષ્યગતિમાં સંજ્ઞી અને અસંજ્ઞી બને હોય.
