________________
પાંચ ભાવનું સ્વરૂપ
૧૮૯
(૬) અચલુદર્શન - અચક્ષુદર્શનાવરણીય કર્મના ક્ષયોપશમથી થાય. ૧થી ૧૨ ગુણ૦ સુધી
(૭) અવધિદર્શન - અવધિદર્શનાવરણીય કર્મના ક્ષયોપશમથી થાય. ૪થી ૧૨ ગુણ સુધી
(૮) મતિઅજ્ઞાન - મિથ્યાત્વીને મતિજ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષયોપશમથી થાય. ૧થી ૩ ગુણ૦ સુધી
૯) શ્રુતઅજ્ઞાન - મિથ્યાત્વીને શ્રુતજ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષયોપશમથી થાય. ૧થી ૩ ગુણ૦ સુધી
(૧૦) વિર્ભાગજ્ઞાન - મિથ્યાત્વીને અવધિજ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષયોપશમથી થાય. ૧થી ૩ ગુણ૦ સુધી
(૧૧થી ૧૫) દાનાદિ પાંચ લબ્ધિ - પાંચ અંતરાય કર્મના ક્ષયોપશમથી થાય. ૧થી ૧૨ ગુણ૦ સુધી
(૧૬) ક્ષાયોપશમભાવનું સમ્યકત્વ :- દર્શન મોહનીયના ક્ષયોપશમથી અને સમકિત મોહનીયના ઉદય વખતે જે સમ્યક્ત્વ પ્રગટ થાય તે ક્ષયોપશમ ભાવનું સમ્યકત્વ.
અહીં મિથ્યાત્વ મોહનીયના પુગલને મંદરસવાળા કરી સમકિત મોહનીયરૂપે શુદ્ધ દળિયા બનાવી ઉદયમાં આવે અને ભોગવે તે ક્ષય અને સત્તામાં પડેલા મિથ્યાત્વના સમકિતમોહનીયના અને મિશ્ર મોહનીયના દળિયાને મંદરસવાળા કરી ઉદયને અયોગ્ય બનાવી ઉપશમ કરે. તેથી ક્ષયોપશમ ભાવનું સમ્યકત્વ પ્રગટ થાય છે. ૪થી ૭ ગુણસ્થાનકે હોય છે.
(૧૭) દેશવિરતિ :- અપ્રત્યાખ્યાનાવરણના ક્ષયોપશમથી દેશવિરતિગુણ પામે, તે પાંચમે ગુણસ્થાનકે થાય છે.
(૧૮) સર્વવિરતિ :- પ્રત્યાખ્યાનાવરણના ક્ષયોપશમથી સર્વવિરતિગુણ પામે તે, ૬થી ૧૦ ગુણસ્થાનક સુધી હોય છે. એટલે કે પ્રત્યાખ્યાનાવરણના દળિયાને મંદરસવાળા કરી પ્રત્યાખ્યાનરૂપે ઉદયમાં ન આવતા સંજ્વલનની સાથે એટલે કે સંજ્વલનરૂપે ઉદયમાં લાવે તે વખતે જે ગુણ પ્રગટ થાય તે સર્વવિરતિ.
