________________
૧૩૪
પડશતિ નામા ચતુર્થ કર્મગ્રંથ તે જ સમયે નાક શેરડીની સુગંધને ગ્રહણ કરે, પણ તેમાં જીવનો ઉપયોગ ન હોય માટે પાંચ ઇન્દ્રિયમાંથી ૧ ઇન્દ્રિયનો અનિગ્રહ જાણવો.
(૩) કષાયના પચીસ ભેદમાં ૧૬ કષાય હાસ્યાદિ ૬ નોકષાય અને ત્રણવેદ એમ ત્રણ ભાગ જાણવા. ત્યાં ક્રોધ માન માયા અને લોભમાંથી ૧ સમયે એક જીવને કોઈપણ ક્રોધાદિમાંથી એકનો ઉદય હોય તેમાં ૧-રમાં ગુણ૦માં અનંતાનુબંધી આદિ ચારે ક્રોધનો સાથે ઉદય હોય પરંતુ માન-માયા અને લોભનો ઉદય ન હોય. અનંતાનુબંધી આદિ ચારે માનનો ઉદય હોય ત્યારે ક્રોધ માયા લોભનો ઉદય ન હોય. આમ ક્રોધ-માન-માયા અને લોભમાંથી કોઈપણ એકનો ઉદય એક સાથે જાણવો અને તે ઉડથી અંતર્મુહૂર્ત સુધી સતત હોય.
. (૪) એક સમયે એક જીવને નવમા ગુણ સુધી કોઈપણ એક વેદનો ઉદય હોય.
(૫) હાસ્ય-રતિ જ્યારે ઉદયમાં હોય ત્યારે અરતિ શોક ઉદયમાં ન હોય અને અરતિ શોક હોય ત્યારે હાસ્યરતિ ઉદયમાં ન હોય તેથી ૧ જીવને એક સાથે એક યુગલ ઉદયમાં આઠમા ગુણ સુધી હોય. તેથી બેમાંથી એક યુગલ જાણવું.
(૬) કોઈપણ એક જીવને એક સમયે એક યોગનો વ્યાપાર હોય, જોકે મન-વચન અને કાયાનો વ્યાપાર સાથે હોય, જેમ ટી.વી જોતાં જોતાં ખાય, તેની સુગંધ પણ આવે છતાં આત્માનો ઉપયોગ એક યોગમાં જ હોય.
(૭) છ કાયના વધમાંથી એક જીવને એક સમયે જઘન્યથી ૧ કાયની હિંસા હોય. કોઈ વખત બે કાયની હિંસા હોય, તે આ પ્રમાણે પાણીમાં મીઠું નાખે તો અપકાય અને પૃથ્વીકાયની હિંસા થાય. અથવા કાકડી ઉપર મીઠું નાખવું તે પણ પૃથ્વીકાય અને વનસ્પતિની એમ બે કાયની હિંસા થાય. કોઈ જીવને એકી સાથે ત્રણ કાયની પણ વિરાધના હોય. મીઠાવાળી કાકડીને ચુલામાં નાખવાથી ત્રણ કાયની વિરાધના
