________________
૧૬૨
પડશતિ નામા ચતુર્થ કર્મગ્રંથ
શબ્દાર્થ સાસુહુર્ક – સૂક્ષ્મસંપરાય સુધી || સંતુલા - સત્તા અને ઉદયમાં
ગાથાર્થઃ- સૂક્ષ્મસંપરાય ગુણસ્થાનક સુધી સત્તા અને ઉદયમાં આઠ કર્મો હોય છે ક્ષીણમોલ ગુણમાં મોહનીય વિના સાતકર્મો સત્તા અને ઉદયમાં હોય છે. છેલ્લા બે ગુણઠાણે ચાર કર્મો સત્તા અને ઉદયમાં હોય છે. અને ઉપશાંતમોહે સત્તામાં આઠ અને ઉદયમાં સાત કર્મો હોય છે. (૬૦).
વિવેચન :- મિથ્યાષ્ટિ ગુણસ્થાનકથી સૂક્ષ્મસંપરાય ગુણસ્થાનક સુધી સત્તા અને ઉદયમાં આઠે કર્મો હોય છે. કારણકે સર્વ સંસારી જીવોને ૧૦ ગુણઠાણા સુધી આઠે કર્મોનો ઉદય હોય અને સત્તા પણ હોય છે. ઉપશાંતમોહ ગુણઠાણે મોહનીય વિના સાત કર્મનો ઉદય હોય છે. અને સત્તા આઠ કર્મની હોય છે. અગ્યારમા ઉપશાંત મોહ ગુણસ્થાનકમાં મોહનીય કર્મની સત્તા હોય છે પરંતુ ઉપશમ થવાથી ઉદય ન હોય, ક્ષીણમોલ ગુણમાં સાતનો ઉદય અને સાતની સત્તા હોય છે. અહીં મોહનીય ક્ષય પામેલ હોય છે. -
તેરમા, ચૌદમા ગુણઠાણે ઘાતી કર્મોનો ક્ષય થવાથી ઘાતી કર્મનો ઉદય અને સત્તા ન હોય. કારણકે આ ગુણઠાણે જીવ સર્વજ્ઞ અને સર્વદર્શી હોવાથી ઘાતી કર્મોનો સર્વથા સત્તામાંથી ક્ષય થયેલો હોય છે તેથી ઉદયમાં પણ ન હોય. માટે ચારનો ઉદય અને ચારની સત્તા હોય છે. (જુઓ પેજ ૨૬, ૨૭).
“ચૌદ ગુણસ્થાનકને વિષે ઉદીરણાસ્થાન.” उरंति पमत्तता, सगट्ठ मीसट्ठ वेयआउ विणा । छग अपमत्ताइ तओ, छ पंच सुहुमो पणुवसंतो ॥६१॥
ગાથાર્થ :- મિથ્યાત્વથી (મિશ્રગુણસ્થાનક વિના) પ્રમત્ત ગુણઠાણા સુધી જીવોને સાત અથવા આઠ કર્મોની ઉદીરણા હોય છે, મિશ્રે આઠ કર્મની જ ઉદીરણા હોય છે. તથા અપ્રમત્તથી અનિવૃત્તિ બાદર સંપરાય સુધી વેદનીય અને આયુષ્ય વિના છ કર્મોની ઉદીરણા હોય છે. સૂક્સસંપરાય છની, અને પાંચ કર્મની અને ઉપશાંત મોહે
