________________
બાસઠ માર્ગણામાં ગુણઠાણા
હોય નહિ. વળી દરેક સંયમીને મનઃપર્યવજ્ઞાન હોય તેવું પણ નથી કેટલાક મુનિઓને જ હોય છે.
૫૫
સામાયિક અને છેદોપસ્થાપનીય આ બન્ને ચારિત્ર સર્વવિરતિ સ્વરૂપ છે. અને મોહનીયના ક્ષયોપશમથી પ્રગટ થાય છે. ક્ષયોપશમભાવનું ચારિત્ર ૧૦ ગુણઠાણા સુધી હોય છે. દશમે સૂક્ષ્મસંપરાય ચારિત્ર હોવાથી સામાયિક અને છેદોપસ્થાપનીય માર્ગણામાં ૬થી ૯ ચાર ગુણઠાણા હોય છે. એકથી પાંચ ગુણઠાણે સર્વવરિત નથી અને ૧૦થી ૧૪મા સૂક્ષ્મસં૫રાય આદિ ચારિત્ર હોય છે. માટે આ ચારિત્ર ત્યાં ન હોય.
પરિહારવિશુદ્ધિવાળા આત્માઓ ઉપશમશ્રેણી કે ક્ષપકશ્રેણી પ્રારંભતા નથી. તેથી અપૂર્વકરણ આદિ ગુણઠાણા હોય નહિ. તેમજ એકથી પાંચ ગુણઠાણામાં સર્વવરિત નથી માટે છઠ્ઠું અને સાતમું એમ બે જ ગુણઠાણા હોય છે.
ઘાતીકર્મનોનો સંપૂર્ણ ક્ષય થવાથી કેવલજ્ઞાન અને કૈવલદર્શન પ્રગટ થાય છે. ક્ષાયિકભાવના ગુણો હોવાથી ૧૩મે અને ૧૪મે જ હોય. મતિ-શ્રુતજ્ઞાનમાં ૪થી ૧૨ ગુણ હોય.
ચોથે ગુણઠાણે સમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત થવાથી મતિજ્ઞાનાદિ પ્રાપ્ત થાય છે અને તે ક્ષયોપશમિક હોવાથી ૧૨મા ગુણસ્થાનક સુધી જ હોય છે. ૧થી ૩ ગુણઠાણે સમ્યક્ત્વ ન હોવાથી મત્યાદિજ્ઞાન ન હોય અને ૧૩મે ૧૪મે ગુણઠાણે ક્ષાયિકભાવનું કેવલજ્ઞાન-કેવલદર્શન હોય છે. તેથી મત્યાદિ જ્ઞાન અને અવધિદર્શન ત્યાં હોય નહિ.
સિદ્ધાંતના મત પ્રમાણે અવધિદર્શન માર્ગણાએ ૧થી ૧૨ ગુણકહ્યા છે. કારણકે વિભગંજ્ઞાનીને પણ અવધિદર્શન હોય. ભગવતી સૂત્રમાં કહ્યું છે કે મોદિ હંસળ અબોવડત્તાંગ અંતે ! f નાળી अन्नाणी ? गोयमा ! नाणी वि अन्नाणी वि ! जे नाणी ते सुय अन्नाणी વિમંગનાળી (શતજ ૮ ઉદ્દેશો-૨ ગો)
