________________
GO
પડશીતિ નામા ચતુર્થ કર્મગ્રંથ सरिरेणेयाहारो, तयाइ फासेण लोमाहारो पक्खेवाहारो पुण, कार्वालओ होइ नायव्वो
(પ્રવ, ગા. ૧૧૮૦) કાર્પણથી લેવાય તે ઓજાહાર, ત્વચાથી લેવાય તે લોકાહાર કવલાદિથી લેવાય તે પ્રક્ષેપાહાર છે.
અહીં જણાવાનું કે-દરેક માર્ગણામાં પ્રતિપક્ષી ભેદપણું તે માર્ગણામાં જ ગણેલ છે, જેમ ભવ્ય માર્ગણામાં અભવ્ય, સંજ્ઞી માર્ગણામાં અસંજ્ઞી વગેરે.
ગતિ આદિ માર્ગણાઓના ભેદ
सुरनरतिरि निरयगई इगबियतिय चउ पणिदि छक्काया । भूजल जलणा निलवण, तसाय मणवयण तणुजोगा ॥१०॥
શબ્દાર્થ નિરયા – નરકગતિ | ખત્નાનિત્વ - અગ્નિકાય-વાયુકાય છa - છકાય
વાતી - વનસ્પતિકાય-ત્રસકાય મૂનન - પૃથ્વીકાય, અપ્લાય / તપુનો - કાયયોગ
અર્થ - દેવ, મનુષ્ય, તિર્યંચ અને નરક એમ ચાર ગતિ છે. એકેન્દ્રિય, બેઇન્દ્રિય, તેઇન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિય અને પંચેન્દ્રિય એમ પાંચ ઇન્દ્રિય છે. પૃથ્વી, અપુ, અગ્નિ, વાયુ, વનસ્પતિ અને ત્રસ એમ છકાય છે તથા મન, વચન અને કાય એમ ત્રણ યોગ છે. (૧૦)
વિવેચન :- ઉપરમાં જણાવેલ મૂળ ચૌદ માર્ગણાના ઉત્તરભેદ ૬૨ છે, તે બાસઠ ઉત્તર ભેદનું પ્રથમ વર્ણન કરાય છે. તેમાં *ગતિમાર્ગણાના ચાર ભેદ છે તે આ પ્રમાણે૧. (૧) દેવગતિ - દિવ્ય આભરણના સમૂહથી અને પોતાના
શરીરની કાંતિથી જે સારી રીતે શોભે તે સુર-દેવગતિ કહેવાય. તેવા ભવની જીવે પ્રાપ્તિ કરવી તે દેવગતિ.
