________________
૫૬
પડશતિ નામા ચતુર્થ કર્મગ્રંથ अड उवसमि चउ वेयगि खइए इक्कार मिच्छतिगि देसे । सुहुमे य सट्ठाणं तेरस, जोग आहार सुक्काए ॥२२॥
શબ્દાર્થ વસમિ - ઉપશમસમ્યકત્વમાં || રેસે – દેશવિરતિમાં વેદિ - લાયોપશમમાં
સાહાર - આહારીમાં વU - ક્ષાયિકમાં
સુaઈ - શુક્લલશ્યામાં ગાથાર્થ :- ઉપશમમાં આઠ, ક્ષયોપશમમાં ચાર, ક્ષાયિકમાં અગ્યાર ગુણ હોય છે. મિથ્યાત્વત્રિક દેશવિરતિ અને સૂક્ષ્મસંપરામાં પોતાનું એકએક ગુણસ્થાનક હોય છે. ત્રણેયોગ, આહારી અને શુક્લલેશ્યામાં તેર ગુણ હોય છે. (૨૨)
ઉપશમ સમ્યકત્વ બે પ્રકારનું છે. નવું અને શ્રેણિ સંબંધિ. અનાદિ મિથ્યાષ્ટિ જીવને ગ્રંથી ભેદ થવાથી જે સમ્યત્વ પ્રાપ્ત થાય તે ગ્રંથિભેદજન્ય નવું ઉપશમ સમ્યકત્વ, તે વખતે જો વિરતિ ન પામે તો ચોથે, સમ્યક્ત્વ સાથે દેશવિરતિ પામે તો-પાંચમું અથવા સર્વવિરતિ પામે તો-છઠ્ઠ-સાતમું ગુણઠાણું હોય છે. તેથી નવા ઉપશમને ૪થી ૭ ગુણઠાણા હોય છે અને શ્રેણી સંબંધી ઉપશમ સમ્યક્ત્વ દર્શનત્રિકનો ઉપશમ થવાથી પ્રાપ્ત થાય છે. ૬ઢે અને ૭મે ગુણઠાણે દર્શનત્રિકનો ઉપશમ કરી ૮ થી ૧૧ ગુણ સુધી શ્રેણી ચઢે છે. તેથી ઉપશમ સમ્યક્ત્વ માર્ગણામાં ૪થી ૧૧ એમ આઠ ગુણઠાણા હોય છે.
સમ્યકત્વમોહનીયના ઉદય વખતનું સમ્યત્વ તે ક્ષાયોપશમાં સમ્યકત્વ સમકિત મોહનીયનો ઉદય ૪થી ૭ ગુણઠાણે હોય છે. ૧થી ૩ ગુણઠાણે સમ્યકત્વ હોય નહી અને સમકિત મોહનીયનો ઉદય હોય તે જીવ શ્રેણી ચઢી શકતો નથી ૮માંથી ઉપશમ અથવા ક્ષેપક શ્રેણી ચઢવાની હોય છે. તેથી ૪થી ૭ ગુણઠાણા ક્ષયોપશમ માર્ગણામાં હોય છે.
પ્રથમ સંઘયણવાળા મનુષ્યો તીર્થંકરાદિના કાળે ક્ષાયિક સમ્યકત્વ પામી શકે, ૪થી ૭ ગુણઠાણે દર્શન સપ્તકનો ક્ષય કરી ક્ષાયિક
