Digvijaya Mahakavya

Author(s): Meghvijay, Ambalal P Shah
Publisher: Singhi Jain Shastra Shiksha Pith Mumbai

Page 89

महोपाध्यायमेघविजयगणिकृतं
[षष्ठः सर्गः तदनु काश्चन-रत्नमयैर्युताः प्रवरपल्ल्ययनैस्तुरगोत्तमाः। अनुचरैश्चतुरैरुपरक्षिता अगणना गणनायकमभ्ययुः॥९॥ हेरिक-शोण-हलाहक-पङ्गुलैर्धवर्ल-लोहित-नीलक-पिङ्गलैः।। प्रचलितैललितैः पुरतो बभौ सचतुरं चतुरङ्गवलं हयैः ॥१०॥
अंतिचलाचलवालधिकेशरैर्विततपक्षतयो गरुडा इव । कनकरश्मिधरा हरिपुङ्गवा नृपरवेः परवेगभृतो बभुः॥११॥ जवनता "विनतातनयाऽऽश्रयादुपनता ननु तायवराऽऽख्यया । पवनतोऽप्यतिशायितयाऽचले हरिबलेऽरिबले श्लथताकरे ॥ १२ ॥
हरिपरिक्रमणे जनतामनः सजति चारुपदेषु रजोमिषात् । 10 तदिव धूनयितुं चलताऽभवद्धरिपदेऽरिपदे विपदेधके ॥ १३ ॥
विदधतः किमु मण्डलमाश्रिताँश्चरणरेणुमिषात् परिमण्डलम् । उपदिशन्ति मनोऽणुकणान् म ते हयवरा यवराजिरसोत्कटाः॥१४॥ करिपरिश्रमसम्भ्रमकारिणोऽन्तिकमुपेत्य निवृत्त्य सुदूरगाः।
विदधिरे तुरगा उरगारिवत् संनिगमे निगमे गतिविभ्रमान् ॥१५॥ 15 तुरगचक्रमवक्रतया कचित् कचन वक्रपरिक्रमविक्रमम् ।
विविधवेल्लितवल्गितकौशलादपि कलापिकलामतनोत् पथि ॥१६॥ प्रतिपदं कनकोत्किरणैर्नृपः सुरपतिप्रतिमोऽभिचलन् गुरोः।
मुंभगपात्रजनं पथि नर्तयन् मुदमवादमवाप संहास्तिकैः ॥ १७ ॥ [१०]१ 'हरिक-शोण-हलाहक-पङ्गुलैः' हरिकः पीतहरित- [१४] ४ 'हयवरा मण्डलं विदधतः किमु मनोऽणुकणान् छायः 'हरिकः पीतहरितच्छायः स एवं हालाकः' इति हैमः | परिमण्डलं परिमाणं वर्तुलमुपदिशन्ति स्म' इत्युत्प्रेक्षते । [अभि. चिं. कां. ४ श्लो० ३०८], शोणः कोकनदच्छविः,
[१५] ५ 'सनिगमे' वणिक्सङ्कीर्णे। ६ निगमे' मार्गे। हलाहकश्चित्रितो हयः, पङ्गुलैः सितकाचाभैः। २'धवललोहित-नीलक पिङ्गलैः' धवलः श्वेतः, कर्कलोहितो क्रियाहः,
[१६] ७'कलापिकलाम्' मयूरवद्गतिविशेषम् । नीलकः आनील: पिङ्गलैः पीतरक्तैः। ३ 'सचतुरम्' हयचाल- । [१७] ८ 'अवादम्' प्रतिपक्षरहितं-अतुल्यं यथा स्यात् नकुशलास्तैः सह ।
| तथा । ९ 'सहास्तिकैः' हस्तिसमूहैः, आस्तिकैः श्राद्धः सह वा । [9] 1 'प्रवरपल्ययनैः श्रेष्ठपर्याणैः 'पर्याणं तु पल्ययनम्' इति- इति धातोः 'दृशसञ्जः शवि' ४-२-४९ । इति सिद्धहैमीयसूत्रेण हैमः [अभि. चिं. कां. ४ श्लो० ३१८.] ।
वर्तमानकाले रूपम्। 10 'विपदेधके' कष्टवर्धके । [11] 2 'अतिचलाचलवालधिकेशरैः' अतिचपलवोलाहैः 115111 'उरगारिवत्' गरुडवत् 'सारातिर्वविजिद् वज्र. 'वोल्लाहस्वयमेव स्यात् पाण्डुकेशरवालधिः' इति हैमः [अभि.
तुण्डः' इति हैमः [अभि. चिं. कां. २ श्लो० १४४] । चिं. कां० ४ श्लो० ३०५] 1 3 'विततपक्षतयः' वितता विस्तृताः पक्षतयो पक्षमूलानि येषां ते। 4 'हरिपुङ्गवाः' अश्वश्रेष्टाः ।
[16] 12 'विविधवेल्लितवल्गितकौशलाद्' विविधानि वेलितानि
लोठनानि वल्गितानि तानि च तेषां कौशलान्नैपुण्यात् । 'अपावृत्त[1215 'विनतातनयाऽऽश्रयाद्' विनतातनयः गरुडाग्रजस्त. स्याश्रयात् । “विनतासूनुररुणो गरुडाग्रजः' इति हैमः[अभि. चिं.
परावृत्तलोठनानि तु वेल्लिते'-'धोरितं वल्गितं तृतोत्तेरितानि च' इति कां. २ श्लो० १६] 6 'तार्थवराऽऽख्यया श्रेष्टगरुडनान्या ।। हैमः [ अभि. चिं. कां० ४ श्लो० ३११]। 7 'हरिबले' अश्वसैन्ये।
[17] 13 'सुरपतिप्रतिमः' इन्द्रतुल्यः। 14 'सुभगपात्रजनम्' [13] 8 'हरिपरिक्रमणे' अश्वगमने। 9 'सजति' 'पज सो सुभगाः शोभनाः पात्रजना नाट्येऽधिकृतपुरुषाः।