Digvijaya Mahakavya

Author(s): Meghvijay, Ambalal P Shah
Publisher: Singhi Jain Shastra Shiksha Pith Mumbai

Page 124

८५
पद्य २४-३८]
दिग्विजयमहाकाव्यम् यात्रासु यात्राऽऽशु परत्रसिद्ध्यै संप्रार्थ्यते पत्ररथाङ्गचर्या । सर्वाङ्गयोग्या समुपस्थिता सा प्रयाणके पुण्यवशाद् वरेण्या ॥ ३२ ॥ शङ्खाः प्रणेदुः पटहा जगर्जुरध्वर्युवाचोऽध्वनि दध्वनुश्च । हेषाविशेषः कृतभूषणेऽश्वे बभूव भूवल्ल भदुर्लभोऽपि ॥ ३३ ॥ कन्याऽप्यलङ्कारभरेण धन्या प्रदक्षिणाऽऽशीर्षु विचक्षणाऽगात् । चाषादिभाषा फलिता सुशाखावासीत् प्रवासी हितकार्यसिद्धयै ॥ ३४॥ पुरस्सरद्भिः कृतहस्तलोकरंभिक्रमस्तस्य पराक्रमाहः। स्तुतिव्रतैस्तीव्रतया प्रशस्यः कौशल्यतः शल्यमभूदू रिपूणाम् ।। ३५ ॥ पुरः पुरोऽस्याः वृषभा निरीयुस्तंन्त्रस्थितेर्हन्त ! भरं वहन्तः। सङ्घस्य योग्याः कृतसाधुरथ्यारम्भाः परं भाविकसद्विभूत्यै ॥ ३६॥ नदन मदच्छेदकृते परेषां गवां से दैवानुगतोऽर्जुनीनाम् । धनेन तुल्यां खयशःप्रशस्ति प्रकाशयन् भंद्रगणे व्यहार्षीत् ॥ ३७॥ मेरुप्रियाणां पथि मौन भाजां महागयोग्यं भरमाश्रितानाम् । राजी जगामाग्रत एव देवप्रयुक्तयुक्तस्थितये जनानाम् ॥ ३८ ॥
10
[३२] १ "पत्ररथाङ्गचर्या" शकुनचेष्टा; पत्रं यानं रथः | ९ "गवाम्" वाचाम् । १० "सः" प्रसिद्धः। ११ "दैवानुप्रसिद्धस्तयोरङ्गानां चेष्टा ॥
| गतः" देवेन युक्तः; सदैव नित्यमिति पदाविभागे। १२ "अर्जु[३५] २ "कृतहस्त" कृतहस्तो बाणयुक्तः पण्डितो वा । नीनां धनेन" भर्जुनीनां सुरभीणां धनेन ब्रजेन "ब गोकुलं ३"स्तुतिव्रतैः" भट्टायः॥
गोधनं धनम्" इति हैमः [अभि. चिं. कां. ४ श्लो. [३६] ४ "वृषभाः" गणचिन्तका मुनयः। ५"तन."३३९] यद्वाऽर्जुनीनां गवामनुगतः । १३ "तुल्यां स्वयशःप्रशतत्रं कटकं परिवारो वा॥
स्तिम्" धनानुसारियशोवृत्तिम् । १४ "भद्गणे" साधुगणे "तनं राष्ट्रे च सिद्धान्ते परचन्दप्रधानयोः । "भद्रं तु मङ्गले, मुस्तकश्रेष्ठयोः साधौ काञ्चने करणान्तरे; अगदे कुटुम्बकृत्ये तन्तुवाये परिच्छदे ॥ | भद्रो रामचरे हस्तिजातो मेरुकदम्बके, गवि शम्भौ" इति
श्रुतिशाखान्तरे शास्त्रे करणे अर्थसाधके। हैमः [अने० सं० कां० २ श्लो० ४५४-५५] ॥ इतिकर्तव्यतातन्स्वोः " इति हैमः [अने० सं० कां० [३०] १५ "मरुप्रियाणाम्" मरुप्रिया उष्ट्रास्तेषाम् "मरुः २ श्लो० ४३५-३६-३७] । ६ “कृतसाधुरथ्याऽऽरम्भाः " पर्वतदेशयोः” इति हैमः [अने० सं० कां० २ श्लो. १५८] कृतः साधुः श्रेष्ठो हितो वा रथ्यासु रम्भाः पथिषु कदल्यः स देशः प्रियो येषां पर्वतो वा योगप्राधान्यात् । १६ “महानकृतः साधुमार्गाऽऽरम्भो वा । ७ “भाविकसद्विभूत्यै" योग्यम्" महाङ्ग उष्ट्रस्तद्विशेषः, महान्ति यान्यङ्गान्याचाराङ्गा. भाविनी कसन्ती विभूतिक्ष्मीस्तदर्थ मङ्गलस्य सती विभूति-दीनि तद्योग्यम् । १७"देवप्रयुक्त" देवेन राज्ञा "देवस्तु स्तस्यै वा॥
नृपती तोयदे सुरे" इति हैमः [भने. सं. कां. २ श्लो. [३०] ८ "परेषाम्" मतान्तरीयाणां शत्रूणां वा । ५३०] ॥
[32] 1 “परत्रसिधै" परलोकसाधनायै । 2 "वरेण्या" | अश्वानां शब्दविशेषः, "हेषा हेषा तुरङ्गाणाम्" इति हैमः उत्कृष्टा।
[अभि. चिं. कां. ६ श्लो. ४१]। [33]3"पटहाः" दुन्दुभयः "मेरी दुन्दुभिरानकः पटहः" इति हैमः [अभि. चिं. कां. २ श्लो. २००]। 4 "अध्वर्यः [35]6 "अभिक्रमः" "अभिकमो रणे यानमभीतस्य रिपून वाचः" अध्वर्युर्य जुर्वित् तस्य वाचः वचनानि। 5 "हेषाविशेषः" | प्रति" इति हैमः [अभि.वि.कां. ३ श्लो.४५५]।