Digvijaya Mahakavya

Author(s): Meghvijay, Ambalal P Shah
Publisher: Singhi Jain Shastra Shiksha Pith Mumbai

Page 99

महोपाध्यायमेघविजयगणिकृतं
[सप्तमः सर्गः सदा नवाऽऽलापिकयाचिदुत्तरा वितेनिरे तां स्वगणे मिथः केथाम् । सदानवालाऽपि कयाचिदुत्तरात् समं यदाख्यावशतोऽनयन् निशाम् ॥ ४० ॥ अनगरागं नियंतः सँ मुक्तभा यः साङ्गरागः सुतनोस्तनौ दधौ । अनङ्गरागं नियतः समुक्तभाः प्रोचैः स्तनः को न गिरिर्वनं दधत् ॥ ४१ ॥
[एकालापकम्] नियामकाश्चेतसि भावयन्त्यहो ! किं नाम देयोऽनुवरायकः स्त्रियाः। नियामकाचेतसि भावयन्त्यहोरात्रं स तीर्थङ्कर एव नः प्रभुः ॥ ४२ ॥ सुखायनः सारसनाभिकामितः कीदृग् रथः स्यात् सुभटो वधूजनः।
सुखाय नः सारसनाभिकामितः कथं जयार्थी नृपतिर्महाबलः॥४३॥ 10
[एकालापकं समस्तम् ] महो दयाया अँगतीश्वरश्रियो मी या विमोहं स्म यतोऽहतां मते। महोदयायाऽऽजगतीश्वरश्रियो यथास्थितं भावनयाऽस्य सन्मते!॥४४॥ [क्रियागुप्तम् ] पैरासितीवा विरतिः प्रैमाऽऽपणे नैं नाम काबोधि विदा तपोगणे । पैलाशितीवाऽविरतिः प्रेमापणे नवाऽपि कामोचितया न भी भृता ॥ ४५ ॥
[क्रियागुप्तम्] [४०] १ 'उत्तराः' ज्ञानप्रवराः, "उत्तरं प्रवरोर्द्ध योः" इति | आतिसदृशोः" इति हैमः [अने० सं० कां० ३ श्लो० ४८९] हैमः [अने० सं० का० ३ श्लो० ५५८] । २ 'कथाम्' | १६ 'सारसनाऽभिकामितः' सारं धनं तस्य सना नित्यमभिकः वार्ताम् , मिथः सदा नित्यं नवाऽऽलापिकया वितेनिरे। ३ कामयिता तेन अमितः प्राप्तः “गत्यर्थानां प्राध्यर्थत्वात्" रथस्य 'सदानबाला' दानवती बाला स्त्री । ४"कयाचिद्' सख्या। धनवतामादराद् यद्वा सारे धने सदाऽभिकामिता लुब्धता ५ 'यदाख्यावशतः' यस्याः कथाया आख्यावशत आलापिका- यस्येति वधूजनः सरसैव सा रसा सा चासौ नाभिः कामिता कथनेन ॥
इष्टा यस्य सः॥ [११] ६ 'नियतः' बद्धोऽपि । ७'स मुक्तभाः' स मुक्तवद् [१४] १७'महः' उत्सवः। १८ 'जगतीश्वरश्रियः' जगती भासत इति मुक्तभाः "मुक्का मौक्तिकपुंश्चल्योः” इति हैमः | भूमिस्तदीश्वरो भूपस्तस्य श्रियो लक्ष्म्याः । १९ 'मा या विमोहं [अने० सं० कां० २ श्लो. १९१]। ८ 'सुतनोः' स्त्रियाः। | स्म यतोऽहंता मते' इति पदविभागे-अर्हता मते विमोहं मा ९ 'तनौ' शरीरे यः साङ्गरागोऽपि अनङ्गरागं दधौ । १० 'अनङ्ग-या स्म-मा प्राप्नुहि; 'या' इति क्रियागुप्तं यस्तन्यपि स्मसहिते रागम्' अनङ्गे आकाशे रागोऽरुणिमा यस्य तत् “अङ्गहीनेऽप्यनङ्गं वाक्ये भविष्यकाले रूपम्-यद्वा 'मायाविमोहं स्मयतः' इति खे चित्तेऽनङ्गास्तु मन्मथे" इति हैमः [अने० सं० कां. ३ | पदविभागे तु मयतोऽहङ्काराद् मायया कपटेन विमोहः परेषां श्लो० ११५], "रागः स्यालोहितादिषु' इति हैमः [अने० भ्रमे पातनम् । २० 'महोदयायाऽऽजगतीश्वरश्रियः' आजगति सं० को. २ श्लो. ४६], यद्वाऽनङ्गैर्मदनफलै राजत इत्य- आभुवनं, ईश्वरा समर्था श्रीः शोभा यस्य । २१ 'यथास्थिनगराः, अगाः वृक्षा यस्य तत् ईदृशः स्तन इत्येकालापकम् ॥ | तम्' परमार्थतया। २२ 'भावनया' चिन्तनया। २३ 'अस्य'
[४२] ११ 'नियामकाः' पोतवहाः। १२ वरायः कः | क्षिपस्वेति, अस्येति क्रियागुप्तं “असूच् क्षेपणे" धातुर्दिवादिः ॥ स्त्रिया देयः" देयः करः। १३"नियामकाः” नियमधारिणः ४५1 २४ 'परा' उत्कृष्टा। २५ 'असितीवा' खड्गधारेसाधवः । 'तीर्थङ्कर एव नः अस्माकं प्रभुः ॥
वोग्रा । 'परासितीवा' इति पदविभागे परासि परास्ता तीवा [४३] १४ 'सुखायनः' सुखकारि अयनं गमनं यस्य यद्वा | इति क्रियागुप्तम् । २६ 'प्रमाऽऽपणे' ज्ञानहट्टे । २७ 'न नोऽस्माकं सर्वलोकानां सुखाय । १५ 'सारसनाभिकामितः' नाम काऽबोधि विदा तपोगणे' तपोगणे विदा ज्ञानिना नाम सारं अरैः सहितं सनाभि नाभियुक्तं कामितमभिलपितं यस्य स |प्राकाश्येका विरतिर्नाबोधि । बोधिविदा नरेण का अविरतिर्न भटः; सारसनमधिकाङ्गमभिकामितं प्रियं यस्य स वधूजनः; राज्ञः परासि । २८ 'पलाशितीवा' मांसाशिवत् तीवा; "तीवं कटूष्णापक्षे सारः श्रेष्ठः सनाभिस्सगोत्रः स एव कामितो यस्य सः त्यर्थेषु तीवा तु कटुरोहिणी" इति हैमः [अने० सं० कां० २ "नाभिः क्षेत्रप्रधानयोः, चक्रमध्ये मृगमदे प्राण्यङ्गे मुख्यराज्ञि | श्लो०४४०] २९ 'प्रमापणे नवापि कामोचितया न भी भृता' च" इति हैमः [अने० सं० कां० २ श्लो०३१४] "सनाभि-' इति पदविभागे कामोचितया न भी भृता कन्दर्हिगमनस्य