________________
પ્રથમ મિત્રા દૃષ્ટિ છે. અહીં જિજ્ઞાસુને જે સઋદ્ધાયુક્ત બોઘ જાગે છે તે દ્રષ્ટિ છે, જે ઉત્તરોત્તર ચઢતા ક્રમથી મુખ્યપણે આઠ ભેદે કહી છે. પહેલી ચાર દ્રષ્ટિ યોગ્યતા પ્રાપ્ત થવા માટે છે, તથા પાછળની ચાર દ્રષ્ટિમાં સ્વરૂપનો યોગ થયા પછીની દશા જણાવી છે.
આઠ દૃષ્ટિ સંકલનાબદ્ધ છે, જ્ઞાન અને વર્તનમાં ઉન્નતિ કરતાં બોઘબળની વૃદ્ધિ, દોષોનો હ્રાસ, ગુણોનો વિકાસ આદિ અનુક્રમે પ્રાપ્ત થાય છે. તે લક્ષમાં લેવા આઠ દૃષ્ટિનાં અનુક્રમે નામ, અંગ વગેરે નીચે આપ્યાં છે. ( દ્રષ્ટિનું | બોયને | યોગનાં | દોષ - ગુણ છે
નામ | ઉપમા | ગ | ત્યાગ. માસિ ૧. મિત્રા, તૃણ અગ્નિ | યમ : - ખેડુ | અષ ૨. તારા | ગોમય અગ્નિ | નિયમ | ઉગ | જિજ્ઞાસા ૩. બેલા
આસન
ક્ષેપ !.શુશ્રષા ૪. દીસા | દીપ પ્રભા ! પ્રાણાયામ ઉત્થાન | શ્રવણ ૫. સ્થિરા રત્ન પ્રભા | પ્રત્યાહાર | ભ્રાંતિ સૂક્ષ્મબોધ ૬. કાંતા | તારાભ્ર પ્રભા| ઘારણા | અન્યમુદ્ | મીમાંસા ૭. પ્રભા અર્ક પ્રભા 1 ધ્યાન | રોગ પ્રતિપત્તિ (૮. પરા | શશિ પ્રભા | સમાધિ | આસંગ | પ્રવૃત્તિ - આ આઠ દ્રષ્ટિ મોક્ષને અર્થે ઉપદેશી છે. મોક્ષમાળામાં જેમ મોક્ષપ્રાતિ એ પ્રયોજન છે તેમ આ દ્રષ્ટિ વિચારવામાં મોક્ષસાઘન એ જ હેતુ નિરંતર લક્ષમાં રાખવા યોગ્ય છે. અને તે જ્ઞાનીની આજ્ઞાએ વર્તતાં સિદ્ધ થાય છે, અન્યથા યમનિયમસંયમ આદિ સાઘન આપ-બુદ્ધિએ અનંતીવાર કસ્વા છતાં જીવે પરિભ્રમણ જ કર્યા કર્યું છે. કારણ કે મોક્ષનો માર્ગ વિકટ છે, તે
STED
