________________
આઠ દૃષ્ટિની સઝાય શુષાદિક અડગુણ સંપૂરણ, પ્રવૃત્તચક્ર તે કહિયેજી; યમય લાભી પરદુગ અર્થી, આદ્ય અવંચક લહિયેજી; ચાર અહિંસાદિક યમ ઇચ્છા, પ્રવૃત્તિ શિર સિદ્ધિ નામેજી; શુદ્ધ રુચે પાલે અતિચારહ, ટાળે કુલ પરિણામેજી. ૫
પ્રવૃત્તચક્યોગી, કુલયોગી કરતાં વિશેષ યોગ્યતાવાળા અને યોગમાર્ગમાં આગળ વધેલા હોય છે. તેઓ શ્રુતજ્ઞાનના ઘારક અને શ્રોતાના આઠ ગુણોથી યુક્ત હોય છે. તે આ પ્રમાણે -
(૧) શુષા–સાંભળવાની ઇચ્છા. (૨) શ્રવણ–સાંભળવામાં એકાગ્રતા. (૩) ગ્રહણ–અર્થ સમજીને ગ્રહણ કરે. (૪) ચારણ-સ્મૃતિમાં રાખે. (૫) વિજ્ઞાનને સંબંધી વિશેષ જ્ઞાન. (૬) ઉહા–શંકા ઉપસ્થિત કરે. (૭) અપોહ–પોતાની કે પરની શંકાનું સમાઘાન કરે.
(૮) તત્ત્વાભિનિવેશ–જે તત્વનિર્ણય થાય તેને છોડે નહીં.
એ પ્રકારે સખ્યત્વ અને શ્રુત અભ્યાસ ઉપરાંત તેઓ પંચમહાવ્રતના ઘારક હોય છે. અહિંસાદિક પાંચ મહાવ્રત તે યમ કહેવાય છે અને તે ઉત્તરોત્તર ચાર ભેદે પળાય છે. તે ભેદો તથા તેના લક્ષણો આપ્યાં છે તે નીચે પ્રમાણે સંબંઘ પૂર્વક સમજવા :
