________________
૪૬
ઢાળ છઠ્ઠી
છઠ્ઠી કાંતાબૃષ્ટિ
સુસ્વર પ્રથમ
(ભોલીડા હંસા રે વિષય ન રાચીએ—એ દેશી) અચપલ રોગરહિત નિષ્ઠુર નહિ, અલ્પ હોય દોય નીતિ; ગંધ તે સારો રે કાન્તિ પ્રસન્નતા, પ્રવૃત્તિ. ઘન ઘન શાસન શ્રી જિનવરતણું. ૧ આ ઢાળની પહેલી ચાર ગાથા પાંચમી દૃષ્ટિ સંબંધી છે. પાંચમી દૃષ્ટિથી સમ્યક્દર્શનની પ્રાપ્તિ થતાં વાસ્તવિક યોગ-સાધનાની શરૂઆત થાય છે, ત્યારે નિઃશંકિત આદિ અનેક ગુણો પ્રગટે છે. સાથે યોગ પ્રવૃત્તિનાં બીજાં પણ ચિહ્નો હોય છે તે હવે કહે છે :—
(૧) અચપલ ઉપયોગની સ્થિરતા રહે. તે સાથે મન વચન કાયાની પ્રવૃત્તિ પણ અચપલ એટલે શાંત, સ્થિર થાય.
(૨) રોગરહિત—જે પુરુષાર્થ કરી શકે તે નીરોગી છે. સમ્યદૃષ્ટિ સાચા પુરુષાર્થી છે. તે સાથે આસન પ્રાણાયામાદિને કારણે તેમજ પુણ્યના પ્રભાવથી શરીર નીરોગી થાય.
(૩) નિષ્ઠુર નહિ—સર્વ જીવને આત્મા સમાન ગણે તેથી હૃદયમાં કઠોરતા ન રહે. વ્રત ન લીધું હોય તો પણ હૃદય કોમળ હોય. કોઈને દુઃખી કરવા ન ઇચ્છે. પોતાને કોઈ દુઃખ આપે તોપણ દ્વેષ ન થાય. તે જીવને તેવો કર્મનો ઉદય છે એમ
