________________
૭ર
આઠ દૃષ્ટિની સક્ઝાય યોગ્ય અયોગ્ય વિભાગ અલહતો, કરશે મોટી વાતોજી; ખમશે તે પંડિત પરષદમાં મુષ્ટિપ્રહાર ને લાતોજી. ૭
ગુહ્યભાવ–આ ગ્રંથનું રહસ્ય જેને અંતર, કર્મથી આંતરો પડ્યો હોય અર્થાત્ ગ્રંથિભેદ થઈને સમકિત પ્રગટ્યું હોય, તેમજ શુશ્રુષા ગુણ અર્થાત્ સાંભળવાની તીવ્ર જિજ્ઞાસા જાગી હોય તેવા કોઈ યોગ્ય જીવને જ કહેવા યોગ્ય છે. પરંતુ જેને મિથ્યાત્વરૂપી અંતરપટ ટળ્યું નથી, તેમજ સાંભળવાની ઇચ્છા–જિજ્ઞાસા તેમજ પાત્રતા નથી એવા અયોગ્ય જીવને આ ગુહ્ય–ગુમ રહસ્ય કહેવું ઘટતું નથી.
જેને શ્રવણ ગુણ પ્રગટ્યો હોય તેને પ્રાર્થનીય કહ્યો છે. એવા યોગ્ય જીવને બોલાવીને પણ સત્યરુષો તત્ત્વનું રહસ્ય સમજાવે છે. કારણકે યોગ્યને આપવાથી શ્રેયમાં વિઘ હોય તે દૂર થાય છે. પરંતુ સાંભળનાર અયોગ્ય હોય અને તેને ગરજ ન હોય અથવા વિપર્યાસવાળો હોય તો તેને તેમજ આપનારને ઘણી હાનિ થાય છે. જો કે સામાન્યપણે આચાર્યો આ વાત સમજે છે છતાં આ ગ્રંથનું મહત્ત્વ જોતાં ઉપરની વાત ખાસ લક્ષમાં રાખવા શ્રી હરિભદ્રાચાર્ય ભાર મૂકીને કહે છે કે જો કોઈ યોગ્યઅયોગ્યનો ભેદ વિચાર્યા વિના આ ગ્રંથની મહાન ગૂઢ વાતો બાલ અને અપાત્ર જીવો આગળ કહેશે તો તે જીવો માત્ર તે પ્રમાણે બોલતાં શીખી જશે અને તે પ્રમાણે વર્તવા પ્રયત્ન કરશે નહીં, તેથી ઘણો અનર્થ થશે, શાસનની હીલના થશે, અને તેવા અવિચારી આચાર્ય વિદ્વાનોની સભામાં અતિશય ઠપકાપાત્ર ગણાશે. જેમકે કોઈ કિંમતી વસ્તુ ગુપ્ત રાખી હોય તે વિષે નાના છોકરાને કહેવામાં આવે તો તેને કહેવાનું હોય ત્યાં કહી દે તેથી
* *
*
