________________
_આઠ દૃષ્ટિની સઝાય હવે અહીં બુદ્ધિથી કરેલ અનુમાન અને આગમ એટલે આસપુરુષના વચનને અનુસરીને કરેલ અનુમાન એ બેની પ્રમાણતા વિષે દ્રષ્ટાંત આપે છે.
જગતમાં અનેક ઘર્મ પ્રવર્તે છે. તેમાં દરેક ઘર્મવાળા પોતાના ઘર્મસ્થાપકને સર્વજ્ઞ માને છે. વળી તે ઘર્મપ્રવર્તકો ભિન્ન ભિન્ન માન્યતાવાળા જણાય છે તેથી સર્વજ્ઞ જુદા જુદા છે એમ બુદ્ધિથી અનુમાન કરતાં મનાય છે. પરંતુ આ પુરુષના વચનને અનુસરીને સ્યાદ્વાદથી વિચારવામાં આવે તો જણાય કે ત્રણે કાળમાં જે જે સર્વજ્ઞો થયા છે ને થશે તેઓના જ્ઞાનમાં ફેર હોતો નથી. તેમજ સર્વાને અનુસરનારા શ્રુતકેવલી વગેરેનું જ્ઞાન પણ તેવું જ હોય છે. ન્યાયમતિ પતંજલિ પણ કહે છે કે દર્શનો ભિન્ન ભિન્ન છતાં સર્વજ્ઞ તો એક જ હોઈ શકે. અર્થાત્ સર્વશની વાણીમાં ભેદ નથી, પરંતુ તે વાણીને સમજવામાં બુદ્ધિ અનુસાર ભેદ પડે છે. વળી જગતમાં ચિત્ર અચિત્ર પ્રકાશવાળી ભક્તિ પ્રવર્તે છે તેનું કારણ પણ એ જ છે. તે વિષે વ્રત
કોઈ રાજાએ એક સુંદર કલાભવન બંઘાવ્યું. પછી તેની અંદર આવેલા સભામંડપને શોભાવવા માટે અનેક ઉત્તમ ચિત્રકારોને યોગ્ય વેતનથી રોકવામાં આવ્યા. રાજાએ તે દરેકને ભીંતનો થોડો થોડો ભાગ વહેંચી આપી જાહેર કર્યું કે જેની કળા સર્વોત્તમ જણાશે તેને પારિતોષિક આપવામાં આવશે. પછી તે જુદા જુદા ચિત્રકારોએ ઘણી મહેનત કરીને પોતાની બુદ્ધિ અનુસાર ઉત્તમ રંગબેરંગી ચિત્રો દોર્યો. પરંતુ તેમાંનાં એક ચિત્રકારે તો પોતાના વિભાગ આડો પડદો રાખીને તે ભીંતને
