________________
૨૧
ત્રીજી બલા દૃષ્ટિ બોઘની વૃદ્ધિ થતી જાય છે. સેર વિનાનો કૂવો, જેમ પાણી વિનાના ખાલી ખાડા જેવો નકામો હોય છે, તેમ શુશ્રુષા ગુણ વિના પ્રાપ્ત થયેલા બોઘમાં વિચારણારૂપ નવીનતા કે વૃદ્ધિ થતી નથી, અને તે નિરર્થક જાય છે. આ
શુશ્રુષા ગુણ એવો છે કે સાંભળવાની ઇચ્છા હોવા છતાં જો સાંભળવાનું ન મળે તો પણ લાભનું કારણ થાય, બહુમાન અને ભાવના વધે. વચન પ્રત્યે રુચિ અને પ્રમાણતા દૃઢ થાય, તેથી વિના સાંભળે પણ કાર્યસિદ્ધિ થાય. તે પર દ્રષ્ટાંત –
જેમ કોઈ માણસ રાજાની પાસે આવીને ફરિયાદ કરી જાય, પરંતુ રાજા સૂતાં સૂતાં સાંભળે અને ઊંઘતો હોય, તેથી તેમાંનું કંઈ સાંભળે નહીં. તોપણ પેલો માણસ રાજાને કહી આવ્યો જાણી લોકોમાં તેનું મહત્વ વધી જાય અને તેનો પ્રતિપક્ષી પણ ડરી જાય, તેથી ઘરમેળે ઝઘડો પતાવી દે. તેમ શ્રવણ સમીહા–સાંભળવાની ઇચ્છા–શુશ્રુષા કેવી હોય? તો કે બોઘ સાંભળવાનો ન મળે તોપણ બોઘનું માહાત્ય અને વચન પ્રમાણતા વધે અને ચિત્ત બોઘમાં જ રહે તેથી સહેજે કર્મનાં આવરણ ઘટે, બોઘ પ્રાપ્તિમાં અંતરાય પણ ટળે અને એ પ્રકારે લાભ થાય.
મન રીઝે તન ઉલ્લસેજી, રીઝે બુઝે એક તાન; તે ઇચ્છા વિણ ગુણ કથાજી, બહેરા આગળ ગાન રે.
- જિનજી, ઘન ઘન તુજ ઉપદેશ. ૪. પરંતુ શુશ્રુષા હોય અને સાંભળવાનું મળે તો તો મન રીઝે, તન ઉલ્લસે એવો ઉમંગ આવે. થોડામાં બહુ સમજે અને
