________________
પક
આઠ દૃષ્ટિની સક્ઝાય ધ્યાનનો પ્રતિપક્ષી રોગ છે. ચારિત્રમોહ એ જ ખરો રોગ છે અને જીવને મુઝવે છે, તેથી દુઃખ લાગે છે. ચારિત્રમોહ મંદ થાય તેમ તેમ સ્થિરતા રહે અને ધ્યાનનું સુખ અનુભવી શકાય. પૂર્વે જ્ઞાનનો ક્ષયોપશમ કર્યો હોય તેને ચારિત્રમોહ બહુ રોકી શકે નહીં, પરંતુ ધ્યાનના આનંદને રોકે છે. એ રોગ નામનો દોષ આ દ્રષ્ટિમાં દૂર થાય છે. બાહ્ય રોગ, ઉપાધિ, અસમાધિ પણ તેને ન હોય અને કદાચ હોય તો તેને ગણે નહીં. ધ્યાનમાં સુખની જ વૃદ્ધિ થાય છે. - હે ભવ્ય જીવો! વિર ભગવાનના વચનોને ચિત્તમાં ઘારણ
કશે.
સઘળું પરવશતે દુખ લાક્ષણ, નિજવશતે સુખ લહીએ; એ આતમ ગુણ પ્રગટે, કહો મુખતે કુણકહીએ રે?
ભવિકા, વીર વચન ચિત્ત ઘરીએ. ૨ પર વસ્તુના સુખને સુખ ન માનવાનો અભ્યાસ તો પાંચમી દૃષ્ટિથી હોય છે. પરંતુ હવે ધ્યાનમાં તે પ્રત્યક્ષ પ્રમાણભૂત થાય છે. સ્થિરતા ગુણ ધ્યાન દ્વારા પ્રગટે છે. પરવશ યુગલને, દેહને આધીન જે સુખ માન્યું છે, તે સર્વ સુખ નહીં પણ દુઃખરૂપ જ છે. તેથી ત્યાગવા યોગ્ય છે.
પરવસ્તુમાં નહિ મૂંઝવો, એની દયા મુજને રહી, એ ત્યાગવા સિદ્ધાંત કે, પશ્ચાતું દુઃખ તે સુખ નહીં.”
જે સુખની પાછળ દુઃખ આવે તે સુખ નથી. અને નિજવશ=આત્માના ધ્યાનમાં કે સમાધિમાં જે સુખ અનુભવાય
