________________
૩૧
આઠ દૃષ્ટિની સાય
આશયમાં પણ કર્માનુસાર અનેક ભેદ પડી જાય છે. તેથી હૃદયના આશયને અનુસરીને ફળ મળે છે તે પણ ભિન્ન ભિન્ન હોય છે તે કહે છે
માત્ર ઇંદ્રિયગોચર પદાર્થને આશ્રય કરનાર તે બુદ્ધિમાન છે, આગમ અનુસાર અતીંદ્રિય પદાર્થને પણ જે સમજે તે જ્ઞાનવંત છે. અને તદુપરાંત મોહં રહિત આત્મહિતાર્થે જે પ્રવર્તે તે અસંમોહ ક્રિયાવંત છે ઃ એમ મુખ્ય ત્રણ લક્ષણવાળા જીવો હોય છે. તેઓ દ્વારા કરાતી એક જ ક્રિયાના ફળમાં ભેદ પડી જાય છે.
:
આંદર કિરિયા રતિ ઘણીજી, વિઘન ટળે મિલે લજ્જીિ; જિજ્ઞાસા બુદ્ધ સેવનાજી, શુભ કૃતિ ચિહ્ન પ્રત્યેષ્ઠિ
સન ૧૭
વર્તમાન કાળમાં આવશ્યક, પૂજા, પાઠ, ભક્તિ, વંદન, નમસ્કાર, વ્રત, તપ, જપ વગેરે જે ધર્મનાં અનુષ્ઠાનો કરવામાં આવે છે, તે મોટે ભાગે ઓઘદૃષ્ટિથી થાય છે. પણ આ અનુષ્ઠાનોને અમૃતક્રિયારૂપ બનાવવા આચાર્ય જણાવે છે કે –
આ અનુષ્ઠાનો પ્રત્યે આદર બહુમાન રાખવું, ક્રિયા કરવામાં અત્યંત પ્રીતિ કરવી, વેઠ ન ઉતારવી. હૃદયના શુદ્ધ આશયથી ધર્મક્રિયા કરવામાં આવે છે ત્યારે ભાગ્યોદય થવાથી વિઘો પણ પોતાની મેળે દૂર થઈ જાય છે. વિધ્રો ચાલ્યા જવાથી શુભ ભાવની વૃદ્ધિ થતાં પુણ્યરૂપ લક્ષ્મી પ્રાપ્ત થાય છે તેમજ સત્ ક્રિયામાં પ્રવૃત્તિ કરતાં જ્ઞાનદર્શનાદિ ભાવલક્ષ્મી પણ પ્રાપ્ત થાય છે. વળી તત્ત્વની જિજ્ઞાસા અને તે અર્થે જ્ઞાનીના ચરણની
