________________
ક
શ્રીમદ્ યશોવિજયજી ઉપાધ્યાય કૃત આઠ દૃષ્ટિની સજઝાય
(ભાવાર્થ સહિત)
ક્ષીરમાંથી નવનીતની સમાન, અનેક યોગશાસ્ત્રોમાંથી ઉદ્ધારીને, સર્વ યોગશાસ્ત્રોના સારરૂપ, આઠ દૃષ્ટિના ભેદથી, પ્રઘાન યોગરૂપ, “યોગષ્ટિ સમુચ્ચય” ગ્રંથ, શ્રી હરિભદ્રાચાર્ય સંસ્કૃતમાં રચ્યો છે. તેના આઘારે શ્રી યશોવિજયજીએ ગુજરાતીમાં આ આઠ દૃષ્ટિની સઝાય લખી છે.
આ આઠ દ્રષ્ટિ આત્માની દશામાપક થર્મોમિટર યંત્ર સમાન છે. તે મુખપાઠ કરી તેના અર્થ વિચારવા યૉગ્ય છે, એમ પરમકૃપાળુ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ કહ્યું છે.
પોતાને સમ્યગુદૃષ્ટિ જ્ઞાની કે વિરતિ આદિ ગુણસ્થાનકે માનતા મુમુક્ષુજનોને આ દ્રષ્ટિ લક્ષપૂર્વક અવગાહવા યોગ્ય છે. પ્રથમની ચાર દૃષ્ટિ કે જેમાં સમકિત (આત્મજ્ઞાન) ની યોગ્યતા પ્રાપ્ત થાય છે, તેમાં કહેલા ગુણો પણ પોતાનામાં પ્રગટ્યા છે કે કેમ? તે તપાસતાં, પોતાની મિથ્યા માન્યતાનો મદ ગળી જઈ, સાચા ગુણ પ્રાપ્ત કરવા વિશેષ પુરુષાર્થ જાગે તેમ છે. મુમુક્ષુજનોને સાચી યોગ્યતા પ્રગટાવી સમ્યક્દર્શન આદિ આત્મિક ગુણોથી વિભૂષિત બનાવી, ઉત્તરોત્તર ચઢતી દશા સન્મુખ કરી, પ્રાંતે પોતાને અનંત સુખમય સંપૂર્ણ સમાધિજન્ય શુદ્ધ સહજ આત્મસ્વરૂપ, પરમાત્મસ્વરૂપના અનંત અતીન્દ્રિય
