________________
૨૩
ઢાળ ચોથી
ચોથી દીક્ષા વૃષ્ટિ (ઝાંઝરીઆ મુનિવર ઘન ઘન તુમ અવતાર–એ દેશી) યોગ દ્રષ્ટિ ચોથી કહીજી, દીમા તિહાં ન ઉત્થાન; પ્રાણાયામ તે ભાવથીજી, દીપપ્રભા સમ જ્ઞાન.
મનમોહન જિનજી, મીઠી તાહરી વાણ. ૧ ચોથી દ્રષ્ટિ સમકિતની લગભગ પાસે છે. સદ્ગુરુના બોઘની પ્રમાણતા થઈ છે, આજ્ઞાંકિત થયો છે, પણ અંતરંગ કારણ પૂર્વનાં બાંધેલાં કર્મ દૂર થયાં નથી. ત્રીજી દ્રષ્ટિ કરતાં બોઘનું બળ વધ્યું છે તેથી પોતે પોતાને દ્રઢ કરે અને બીજાને પણ કહી શકે તેવો થયો છે.
આ દ્રષ્ટિનું નામ દીક્ષા છે. બોઘનું બળ વધ્યું છે તો પણ દીવાના પ્રકાશમાં જેમ સ્પષ્ટ દેખાય છતાં દોરીમાં સાપની ભ્રાંતિ પણ થાય, તેમ આ દૃષ્ટિમાં બોઘ સ્પષ્ટ સમજે છતાં અંતરનું મિથ્યાત્વ ખર્યું નથી, પુદ્ગલમાં સુખની ભ્રાંતિ છે તે સર્વથા દૂર થતી નથી.
દીસા દ્રષ્ટિ આવે ત્યાં ઉત્થાન નામનો દોષ દૂર થાય છે. તેથી મન બીજે જતું નથી. એકાગ્રતા વઘતી જાય. અહીં ભાવ પ્રાણાયામ હોય છે. અને બોઘ દીવાના પ્રકાશ જેવો હોય છે. દીવો જેમ સ્વપર પ્રકાશક છે, તેમ આ દૃષ્ટિવાળો પોતે સમજે તથા અન્યને પણ સમજાવી શકે એવું બોઘનું બળ હોય છે.
