________________
૪
આઠ દૃષ્ટિની સક્ઝાય બહાર જતો રોકાઈને ક્યાં રહે? તો કે ઉપયોગ કેવળ ઉપયોગમાં રહે એ રૂપ જે કેવળ જ્યોતિ છે તે જ સંપૂર્ણ તત્ત્વપ્રકાશ (કેવળજ્ઞાન) નું કારણ છે. શુદ્ધભાવની પ્રાપ્તિ માટે ઉપયોગ એ જ સાધના છે. બાકી બાહ્ય યોગાદિની પ્રવૃત્તિરૂપ ઉપાયો માત્ર ઉપદ્રવરૂપ અસાર છે. આત્માને ભૂલીને મનવચનકાયામાં પ્રવર્તે તે યોગમાયા છે. ક્ષાયિક સમ્યફષ્ટિને સર્વ કંઈ કરતાં આત્માનો લક્ષ નિરંતર રહે છે. ચારિત્રમોહને લઈને જે પ્રવર્તન કરવું પડે તેમાં માહાસ્ય નથી.
શીતલ ચંદનથી પણ ઉપન્યો, અગ્નિ દહે જેમ વનને રે, ધર્માનિત પણ ભોગ ઇહાં તેમ, લાગે અનિષ્ટ તે
મનને ૨. એ ગુણ- ૫ જેવી રીતે બાવના ચંદન અત્યંત શીતળ છતાં એનાં ડાળ ઘસાતાં જે અગ્નિ પ્રગટ થાય તે આખા વનને બાળી નાખે છે, તેવી રીતે ઘર્મના આરાધનથી પ્રાપ્ત થયેલા પુણ્યના ફળરૂપ પાંચ ઇંદ્રિયના વિષયભોગ–સાંસારિક સુખો આ દ્રષ્ટિવાળાને અનિષ્ટ લાગે છે. મૂળમાં પ્રાયઃ' શબ્દ છે. એટલે તીર્થંકર પ્રકૃતિ વગેરે સમ્યદર્શનસહિત બંધાયેલું પુણ્ય એટલો અંતરદાહ ઉત્પન્ન કરતું નથી. સમ્યફષ્ટિ દેવલોકમાં પણ પ્રમાદી રહેતા નથી. સારા નિમિત્તને મેળવે છે. સીતાએ અગ્નિપ્રવેશ કર્યો ત્યારે અગ્નિનું પાણી થઈ ગયું, તેવી રીતે સમ્યક્દર્શન છે તે દુ:ખમાં પણ શાંતિ આપે છે. છતાં આ દ્રષ્ટિવાળા ઉત્કૃષ્ટ પુણ્યને પણ ઇષ્ટ માનતા નથી. સંસારનાં સુખદુખ બન્નેને સમાનપણે અસાર માને છે.
