________________
૪૦
યોગસાર પ્રકરણ/પ્રથમ પ્રસ્તાવ/બ્લોક-૩૪ અવતરણિકા -
શ્લોક-૨૮માં કહ્યું કે ધ્યાનયોગાદિ દ્વારા ભગવાનની આજ્ઞાનું પાલન થાય છે. ત્યારપછી શ્લોક-૨૯માં કહ્યું કે મુનિ ભાવસ્તવથી ભગવાનની આરાધના કરે છે અને શ્રાવક દ્રવ્યસ્તવથી ભગવાનની આરાધના કરે છે. ત્યારપછી શ્રાવકનો દ્રવ્યસ્તવ પણ કેવી રીતે મોક્ષનું કારણ બને છે તેની સ્પષ્ટતા કરી. હવે, આજ્ઞા આરાધના અને આજ્ઞા વિરાધના કૃત ફલા બતાવે છે – શ્લોક :
येनाज्ञा यावदाराद्धा स तावल्लभते सुखम् ।
यावद् विराधिता येन तावद् दुःखं लभेत सः ।।३४।। શ્લોકાર્ચ -
જેઓ વડે જે સાધુ કે શ્રાવક વડે, જેટલી આજ્ઞા આરાધન કરાઈ તે તેટલા સુખને પામે છે અને જેના વડે=જે સાધુ કે શ્રાવક વડે, જેટલી આજ્ઞા વિરાધન કરાઈ તે તેટલા દુઃખને પામે છે. I3II ભાવાર્થ
જે સાધુઓ અપ્રમાદભાવથી સંયમમાં ઉદ્યમ કરે છે તેઓ સ્વભૂમિકા અનુસાર ભગવાનની પૂર્ણ આજ્ઞાનું આરાધન કરે છે અને જે શ્રાવકો સર્વવિરતિના અત્યંત ખપી છે પણ સર્વવિરતિ સ્વીકારવાની શક્તિ નથી તેથી સ્વભૂમિકા અનુસાર અપ્રમાદભાવથી દેશવિરતિના પાલનપૂર્વક દ્રવ્યસ્તવ દ્વારા આરાધના કરે છે તેઓ પણ ભગવાનની પૂર્ણ આજ્ઞાનું આરાધન કરે છે. ફક્ત સાધુ ઉપરની ભૂમિકાની ભગવાનની આજ્ઞાનું આરાધન કરનારા હોવાથી શીવ્ર મોક્ષસુખ મેળવે છે. અને સાધુની અપેક્ષાએ શ્રાવકની પૂર્વની ભૂમિકાની આરાધના હોવાથી કાંઈક વિલંબથી મોક્ષસુખ પામે છે. તોપણ ભગવાનની આજ્ઞાનું આરાધન કરનાર સાધુ કે શ્રાવક જ્યાંસુધી સંસારમાં છે ત્યાંસુધી સદ્ગતિઓની પરંપરા દ્વારા અંતે મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે. વળી, સાધુ કે શ્રાવક ભગવાનની
