________________
યોગસાર પ્રકરણ/પ્રથમ પ્રસ્તાવ/બ્લોક-૩૫-૩૬ શ્રાવકો સદા વીતરાગના વચનનું સ્મરણ કરીને ચિત્ત સતત વીતરાગના વચનથી ભાવિત થાય એ રીતે શક્તિ અનુસાર, અપ્રમાદભાવથી સર્વ ઉચિત પ્રવૃત્તિઓ કરે તો તેઓ સદા ભગવાનની આજ્ઞાના પાલનમાં લીન છે. આવા આત્માઓ જાણે છે કે જેવું પરમાત્માનું સ્વરૂપ છે તેવું જ મારું સ્વરૂપ છે પણ અત્યારે તે સ્વરૂપ કર્મથી આવૃત્ત છે. ફક્ત પરમાત્માના વચનના અવલંબનથી મારા આત્મામાં રહેલું પરમાત્માતુલ્ય સ્વરૂપ શાસ્ત્રવચનના બળથી મારે જાણવું જોઈએ જેથી કર્મથી આવૃત્ત પણ તેવાં સ્વરૂપનો પોતાને બોધ થાય. અને જે મહાત્માઓ આ રીતે સદા ભગવાનની આજ્ઞાના પાલનમાં ઉદ્યમ કરનાર છે તેઓને પોતાના આત્મામાં પરમાત્માતુલ્ય પોતાનું સ્વરૂપ સમ્યફ રીતે દેખાય છે. અને શ્રુતના બળથી જેમ જેમ તે સ્વરૂપ તે મહાત્માને પોતાનામાં સ્પષ્ટસ્પષ્ટતર જણાય છે તેમ તેમ પોતાના આત્મામાં જ્ઞાત એવા તે પ્રભુ પોતાનો કર્મથી મોક્ષ કરે છે. અર્થાત્ પરમાત્માના સ્વરૂપમાં લીન થયેલો ઉપયોગ જ ત—તિબંધક કર્મના નાશ દ્વારા પરમાત્મ સ્વરૂપને પ્રગટ કરે છે.
આનાથી એ ફલિત થાય કે પ્રથમ ભૂમિકામાં પોતાનાથી ભિન્ન એવા પરમાત્મા કેવા સ્વરૂપવાળા છે એનો પારમાર્થિક બોધ કરવામાં આવે છે અને તેમના વચન અનુસાર ઉચિત પ્રવૃત્તિ કરીને સંપન્ન થયેલા મહાત્મા શ્રુતચક્ષુથી પોતાના આત્મામાં રહેલા પરમાત્મભાવને જોવા માટે ઉદ્યમ કરે છે. અને જેમ જેમ તે મહાત્માને તે પરમાત્મભાવ સ્પષ્ટ-સ્પષ્ટતર દેખાય છે તેમ તેમ તે મહાત્મા તેમાં લીન થાય છે. અને જેમ જેમ તે મહાત્મા પરમાત્મભાવમાં લીન થાય છે તેમ તેમ આત્મામાં વર્તતા પરમાત્મભાવના પ્રતિબંધક એવા જ્ઞાનાવરણીય આદિ ઘાતકર્મો ક્ષીણ-ક્ષીણતર થાય છે તેથી ક્રમસર પોતાનો પરમાત્મભાવ પ્રગટ થાય છે. IIઉપા અવતરણિકા -
પૂર્વશ્લોકમાં કહ્યું કે ભગવાનની આજ્ઞાના પાલનમાં લીન એવા મહાત્મા વડે આત્મામાં જ પરમાત્મા જણાય છે અને જ્ઞાત એવા તે પરમાત્મા મોક્ષને કરે છે. આ પરમાત્મા ભિન્ન ભિન્ન દર્શનોમાં ભિન્ન ભિવ શબ્દોથી વાચ્ય છે તોપણ દરેક શબ્દોથી વાચ્ય પરમાત્મા એક જ છે તે બતાવવા અર્થે કહે છે -
