________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્પષ્ટ શબ્દોથી જણાવી રહ્યા છે. અહીં એમ નથી કહ્યું ઉપદેશક શ્રી પ્રિયંકરસૂરિ સમુદ્રદત્તને ગંધપૂજાના કે માત્ર મોક્ષપુરુષાર્થનું ઉપાર્જન કરનારા જ ઉપસંહારમાં કહે છે કે – શિરોમણિભાવ ધરનારા છે. વળી એમાં જ આગળ जइ इच्छह धणरिद्धिं गुणसंसिद्धिं जयम्मि सुपसिद्धिं विद्याधरनरेन्द्रत्वं धर्मेणैव त्वमासदः ।
तो गंधुध्धुरधुवेहि महह जिणचंदबिबाई ॥२६४|| अतोऽप्युत्कृष्टलाभाय धर्ममेव समाश्रय ।।
જો ધન -ઋદ્ધિ અને જગતમાં સુપ્રસિધ્ધ ગુણ આ શ્લોકમાં રાજાને મંત્રીએ કરેલા ઉપદેશમાં સંસિદ્ધિને ઇચ્છતા હો તો અતિશયિતસુગંધી ધૂપ વડે ફરમાવે છે કે ધર્મથી જ તને વિદ્યાધરોમાં નપપણું
શ્રી જિનચંદ્ર બિંબોની પૂજા કરો.” પ્રાપ્ત થયું છે હવે એનાથી પણ ચઢિયાતા લાભ માટે તથા પૃ. ૨૨૨ માં અક્ષત પૂજાના અંતે કહે છે ઘર્મનો જ આશ્રય કર.
चक्रामररिद्धिं इच्छह जइ मोक्खसोक्खमखंडं । અહીં નૃત્વ કરતાં પણ ચઢિયાતા સ્વર્ગદિ तो अखंडे विमले जिण-पुरओ अक्खए खिवह ॥४६२।। થાવતું મોક્ષ સુધીના બધા લાભો છે અને એના માટે જો ચક્રવર્તીની, દેવતાઓની ઋદ્ધિ કે અખંડ ધર્મનો આશ્રય કરવાનું સ્પષ્ટ જણાવે છે. એનાથી મોક્ષસુખને ઇચ્છતા હો તો ભગવાનની સમક્ષ નિર્મલ ફલિત થાય છે કે સાંસારિક પદાર્થના આશયથી પણ અખંડ અક્ષત સ્થાપો. જીવો ધર્મમાં જોડાય તે તેઓને ઇષ્ટ જ છે કારણકે
પુષ્પમાલા ગ્રન્થ મલધારી શ્રી હેમચંદ્રસૂરિ ચરમાવર્તમાં આવેલા જીવો ધર્મમાર્ગે આવીને જ
મહારાજનો સટીક બનાવેલો છે. તેમાં જીવો ધર્મમાં મોક્ષમાર્ગે પ્રયાણ કરતા થાય છે. એટલે જીવો માટે
સ્થિર થાય તે હેતુથી ધર્મસ્થિરતા દ્વારમાં કહ્યું છે કે ધર્મ પ્રવૃત્તિનો પુરુષાર્થ ખૂબ ખૂબ કર્તવ્ય છે, એવો
(શ્લોક ૪૭૫) વિર ચઢિ વિષયતૃસ્થારિનિ સુવાનિ જ્ઞાનીઓનો આશય છે.
वाञ्छसि तथापि धर्म एवोद्यम कुर्वित्युपदिशन्नाह - એટલે “મર્થસ્તુ મોક્ષ પ્રર્વ:' એ વિધાનથી
__ वरविसयसुहं सोहग्ग-संपयं, पवरस्यजसकीत्तिं । એકમાત્ર મોક્ષપુરુષાર્થની જ પ્રધાનતાનો એકાંત પકડી
जइ महसि जीव ! निच्चं, ता धम्मे आयरं कुणसु ।। લઈને ધર્મપુરુષાર્થને ઉતારી પાડવાનો કોઈ અર્થ
હે જીવ! જો તું ઉત્તમ વિષયસુખ, નથી. આ તો કલિકાલસર્વજ્ઞ ભગવંતની વાત થઇ.
સૌભાગ્યસંપત્તિ, સુંદર રૂપ, યશ અને કીર્તિને કિંતુ બીજા પણ મહાપુરુષોને, આવો સાંસારિક
ઇચ્છતો હોય તો ઘર્મમાં જ આદર કર.'' વસ્તુઓના આશયથી ધર્મ કરે તે પણ (પરંપરાએ મોક્ષ હેતુક ધર્મ તરફ વળે એ આભ્યન્તર આશયથી)
આ રીતે શાસ્ત્રકાર ભગવંત વિષયસુખાદિ માટે
પણ ધર્મનો આદર કરવાનું સિદ્ધાન્તરૂપે સ્પષ્ટ કેટલું ઈષ્ટ છે તે હવે જોઇએ.
ફરમાન કરે છે. ત્યારે અહીં પણ “મોક્ષનો આશય તદુપરાંત નવાંગી ટીકાકાર શ્રી અભયદેવસૂરિ
હોય તેને જ ધર્મ કરવાનું ફરમાવ્યું છે' એવો મહારાજના શિષ્ય આચાર્યશ્રી વર્ધમાનસૂરિજી
આડકતરી રીતે વિપરીત આશય યેન કેન પ્રકારેણ મહારાજ વિરચિત ગ્રન્થ “મણોરમાં કથા’ ના ઉદભાવિત કરવો એ શાસ્ત્રકારના આશયની વિડંબના અષ્ટપ્રકારી પૂજાની કથાઓમાં પૃષ્ટ ૧૯૪ ઉપર -
ખાસ ધ્યાનમાં લેવાની વાત એ છે કે “સાંસારિક પદાર્થના આશયથી કરાતો ધર્મ' અને “સંસાર માટે કરાતો ધર્મ' આ બેમાં ઘણો ઘણો ફરક છે. કોઇપણ સુજ્ઞ શાસ્ત્રકારે આજ સુધી સંસાર માટે ધર્મ કરવાનું કહ્યું નથી. એ જ રીતે સુવિદિત ગીતાર્થ ૫.પૂ. આ. શ્રી ભુવનભાનુસૂરીશ્વરજી મ.સા. પણ સંસાર માટે ધર્મ કરવાનું ક્યારે પણ કહેતા નથી. છતાં પોતાની નબળાઇઓ ઢાંકવા માટે અને લોકોની આંખમાં ધૂળ નાખવા માટે કેટલાક લોકો તરફથી જાણી બુઝીને એવો આક્ષેપ થાય છે એ પાયા વગરનો છે.
For Private and Personal Use Only
