________________
પરને જોવાનું, સ્પર્શવાનું, આસ્વાદવાનું કે સુંઘવાનું મારે નથી. પરથી બિલકુલ અલગ છું.
અષ્ટાવક્ર ગીતામાં અષ્ટાવક્ર ઋષિ સ્વમાં સ્થિર થવાની મઝાની સાધના આપે છે :
एको द्रष्टाऽसि सर्वस्य, मुक्तप्रायोऽसि सर्वदा । अयमेव हि ते बन्धो, द्रष्टारं पश्यसीतरम् ॥ ७ ॥
આત્મન્ ! તું બધાનો દ્રષ્ટા છે.. અને દ્રષ્ટા તરીકે રહે તો મુક્ત જ છે. સવાલ થાય કે તો પછી કર્મબન્ધ કેમ થાય છે ? જ્યાં દ્રષ્ટા તરીકે બીજાને જોવામાં આવ્યો કે કર્મબન્ધ શરૂ ! - તમારા શરીરને કો’કે થપ્પડ લગાવી; કે તમારા નામને કોઈએ બદનામ કર્યું ત્યાં તમને સામી વ્યક્તિ પર ગુસ્સો આવે છે. પણ અહીં દ્રષ્ટા અને દશ્યવાળી વાત બરોબર મનમાં ઊતરી જાય તો હસવું આવશે. તમે હળવાફૂલ હશો. શરીર તો દશ્ય છે, નામ પણ દશ્ય છે; હું શરીર પણ નથી, હું નામ પણ નથી... હું તો આનંદઘન આત્મા છું.
ડૉ. એરિક ફ્રોમ “To have or to be' માં લખે છે : “હોવું અને “પામવું'નો તફાવત જ જીવનપદ્ધતિ શીખવનાર સહુ મહાપુરુષોની વિચારસરણીનો મધ્યવર્તી વિચાર છે. માસ્ટર એકાટે શીખવ્યું કે આધ્યાત્મિક રીતે સંપન્ન અને સમર્થ થવાની શરત છે ? કશું પામવાનો પ્રયત્ન ન કરવો અને સંપૂર્ણપણે ખાલી થઈ જવું.
સ્વાનુભૂતિની પગથારે છે. ૫
