________________
આથી પણ નાની આવૃત્તિ પ્રારંભિક કક્ષાનો સાધક કરી શકે. એને માટે હું આ શબ્દો વાપરું છું : જાગૃતિના સમંદરમાં ઉજાગરનો ટાપુ.
દરિયામાં નાવ લઈને જનાર યાત્રી રસ્તો ભૂલી જાય અને ક્યાંય એને કિનારો ન દેખાય ત્યારે ગરમીથી, સમુદ્રના ખારા પાણીથી એ કંટાળી જાય. એ વખતે જો ટાપુ મળી જાય તો વૃક્ષોની છાયા મળે, મીઠું પાણી મળે. એને હાસ થાય. - એવી જ રીતે, વિકલ્પના સમુદ્રમાં અટવાતા મનુષ્યને ઉજાગરનો ટાપુ મળે તો... કેવો તો આનંદ થાય !
શરૂઆતમાં, દશેક મિનિટનો ઉજાગરનો પ્રયોગ કરી શકાય. વિકલ્પો વિના રહેવાનું. વિકલ્પો આવી જાય તો તેમાં ભળવાનું નહિ. વિકલ્પોના દ્રષ્ટા બની રહેવાનું.
દ્રષ્ટા તમે એક. બીજું બધું દશ્યકોટિમાં. અષ્ટાવક્ર ઋષિ કહે છે : “શે દ્રષ્ટાસિ સર્વણ્ય, મુક્તપ્રાયોતિ સર્વતા | યમેવ હિ તે વળ્યો, દ્રષ્ટરં પશ્યલીતરમ્ !' તું સર્વનો દ્રષ્ટા છે. અને આ દ્રષ્ટાભાવ જ તારી મુક્તિનું સાધન છે. અને બન્ધનું કારણ શું છે? તું બીજાને દ્રષ્ટા તરીકે જુએ છે, એ જ તો તારા કર્મબન્ધનું કારણ છે.
અધ્યાત્મોપનિષદુમાં મહોપાધ્યાય શ્રી યશોવિજય મહારાજ કહે છે છુપાત્મતા મુક્તિ - વાગ્યે દ્રષ્ટાનું દર્શનની પળોમાં એકાકાર થવું તે મુક્તિ. અને દશ્યો સાથેની એકાકારતા તે સંસાર.
સંત વિંઝાઈને જપાનના સમ્રાટે પૂછેલું : કોઈ સાધક પહોચેલો " છે કે નહિ, તેનો ખ્યાલ શી રીતે આવે ?
સ્વાનુભૂતિની પગથારે ૭ ૧૩૭
