________________
છે જ. પરંતુ અપકારી પણ ઉપકારી જ છે એમ ન માનીએ ત્યાં સુધી તારક ધર્મની પરિણતિથી વંચિત રહેવાય છે.
નિશ્ચય નયને ન સ્વીકારવાથી તત્ત્વનો વિલોપ થાય છે. નિશ્ચય નયનું બીજ “ઉપયોગી સૂક્ષણમ્' સૂત્ર છે.
વ્યવહાર નયના બીજરૂપ “પરસ્પરોપગ્રહો નીવાનામ્ અને નિશ્ચય નયના બીજરૂપ “ડોનો ક્ષણમ્' આ બેઉનો – મૈત્રીભાવ અને ઉપયોગનો – વિવેકપૂર્ણ સમવતાર કરનાર સાધક મોક્ષમાર્ગમાં સરળતાથી આગળ વધી શકે છે.
બીજા બધા મારા ઉપકારી છે, માટે મારાથી કોઈ પર અપકાર ન કરાય એ નિયમને જીવનમાં વણવાથી વ્યવહાર ધર્મ નિશ્ચય ધર્મનો પાયો બને છે.
જ્યાં અહંકારરહિતતા છે, ત્યાં હૃદયની વ્યાપકતા છે, વિશુદ્ધિ છે. એથી વ્યવહાર નય અન્તઃકરણની વિશુદ્ધિ કરે છે. એ વિશુદ્ધિ રત્નત્રયીની પુષ્ટિ કરે છે, જેના ફળસ્વરૂપે આત્માનો અનુભવ મળે છે.
કેવળ વ્યવહાર નયને આગળ કરવાથી અહંકાર પુષ્ટ થાય છે. કેવળ નિશ્ચય નયને આગળ કરવાથી પ્રમાદ પોષાય છે અને ભક્તિના પરિણામનો નાશ થાય છે. માટે સાધકે બને નયોનો/બેઉ દૃષ્ટિઓનો સમુચિત સમવતાર પોતાના જીવનમાં કરવો જોઈએ.
એક મઝાનો સાધનાક્રમ પૂજ્યશ્રીજીએ વ્યવહાર અને નિશ્ચય દૃષ્ટિને સાંકળીને આપ્યો : અન્તઃકરણની વિશુદ્ધિ – રત્નત્રયીની પુષ્ટિ – આત્માનુભૂતિ.
સ્વાનુભૂતિની પગથારે છે ૫૮
