________________
વચ્ચે ગુંબજવાળું મોટું ભવન હતું. ત્યાં ગુરુ સમ્રાટને ન લઈ ગયા. સમ્રાટે કહ્યું : ત્યાં મને કેમ તમે ન લઈ ગયા ? સંત હસ્યા. એમણે કહ્યું: સકારણ જ. તમે દરેક જગ્યાએ પૂછો છો : અહીં શું કરે ભિક્ષુઓ ? અહીં શું કરે ? ત્યાં પણ તમે એ જ પ્રશ્ન પૂછત. હવે ત્યારે હું શું કરત? કારણકે મારી પાસે આનો જવાબ ન હોત. ત્યાં કશું કરવાનું હોતું નથી. માત્ર હોવાનું હોય છે.
પૂજ્ય આનન્દઘનજી મહારાજ એમના એક પદમાં કૃતિત્વની દુનિયાનો લોપ કરવા માટે સરસ સૂત્રો આપે છે : ના હમ મનસા, ના હમ શબદા,
ના હમ તન કી ધરની; ના હમ ભેખ, ભેખધર નહિ,
ના હમ કરતા કરની; ના હમ દરસન, ના હમ ફરસન,
રસ ન ગંધ કછુ નહિ... આનન્દઘન ચેતનમય મૂરત...
નેતિ-નેતિનો આ કેવો મઝાનો લય ! હું શબ્દ નહિ, વિચાર નહિ, શરીર નહિ... હું શુદ્ધ ઉપયોગમય ચૈતન્ય. મનોયોગ, વચનયોગ કે કાયયોગ એ મારું સ્વરૂપ નહિ. શુભરૂપ ગુપ્તિમાં જઈને સાધકે શુદ્ધરૂપ ગુપ્તિમાં જવું છે.
હું વેશ નહિ, વેશને ધારણ કરનાર નહિ; હું વિભાવનો કર્તા નહિ કે હું કાર્ય નહિ... હું તો હું શુદ્ધ ચૈતન્ય : આનન્દથી છલકાતું.
સ્વાનુભૂતિની પગથારે : ૪
