________________
પરમદર્શિતા માટે સાધકે એકાન્તમાં જવું જોઈએ. સમાધિશતક કહે છે : ‘હોત વચન મન ચપળતા, જન કે સંગ નિમિત્ત; જનસંગી હોવે, તાતેં મુનિ જગમિત્ત...' સાધક સમજે છે કે મન અને વચનની ચપળતા લોકોના સંગથી થાય છે. તેથી જગન્મિત્ર એવો સાધક લોકોનો સંગ કરતો નથી.
નિડયાદ (ગુજરાત)માં મૌનમન્દિર છે. એક સાધક ત્યાં જઈને આવેલ. તેમણે મને કહ્યું કે એક અદ્ભુત અનુભવ એકાન્તને કારણે તેમને મળેલો. ત્યાં એક રૂમ સાધકને આપવામાં આવે છે. રૂમમાં સાધક ગયા પછી બહારથી રૂમ બંધ થઈ જાય છે. નાસ્તાના અને ભોજનના સમયે એક બારી એ રીતે ખૂલે બહારથી, જેથી વેઈટર ડિશ મૂકી શકે. અર્થાત્ એક પણ વ્યક્તિ એના રૂમમાં પ્રવેશે નહિ એટલું જ નહિ, કોઈ વ્યક્તિનો ચહેરો પણ એને અઠવાડિયાના સમયગાળામાં જોવા ન મળે.
એ સાધકે મને કહ્યું કે સાહેબ, મારી પાસે એવી કોઈ સાધના નહોતી. પરંતુ એકાન્તને કારણે વાણીનું મૌન સધાયું... અને થોડા સમય પછી મનનું મૌન સધાયું. એ નિર્વિકલ્પ દશાનો જે આનંદ અનુભવાયો છે...
સાધનાનું બીજું ચરણ, આથી જ, એકાન્તવાસ (વિવિક્ત જીવિતા) છે.
સાધનાના પ્રારંભિક જીવનમાં એકાન્ત ઘૂંટાઈ જાય તો અંદ૨ એકાન્ત રચાઈ જાય છે. પછી, બહાર-અંદર બધું એકાકાર થઈ જાય છે. કબીરજીને આવી એકાકારદશા મળેલી. તેઓ બજારમાં ગયા. શા માટે ? લોકોને આમંત્રવા માટે કે ચાલો, મારી સાથે. કબીરજીની સાથે કોણ ચાલી શકે ? જે વિભાવના - રાગ, દ્વેષના - ઘરને બાળી
સ્વાનુભૂતિની પગથારે ૫ ૧૪૦
