________________
જ્ઞાતાભાવ.
ઉપયોગી શેયો જણાય ખરા; પરંતુ ત્યાં ગમા-અણગમાનો ભાવ ન થાય. અત્યાર સુધી, શેયોમાં ચેતના જતી અને ગમો-અણગમો છલકાઈ ઊઠતો : આ સારું છે, આ ખરાબ છે.
સાધક માટે પદાર્થ પદાર્થ જ છે. નથી તે સારો, નથી તે ખરાબ.
એક સરસ સિદ્ધાન્ત એ છે કે તમારી ચિત્તવૃત્તિનો ઠહેરાવ ક્યાંય થવો ન જોઈએ. જ્યાં ઠહેરાવ થશે ત્યાં ગમા-અણગમાના ભાવો ઊઠી શકે.
- બિલકુલ નદીના પ્રવાહ જેવું આ છે. નદીનો પ્રવાહ વહી રહ્યો હોય ત્યાં સ્વચ્છ પાણીની પ્રવહમાનતા રહેશે. પણ જ્યાં ખૂણો બન્યો અને પાણી સ્થિર બન્યું ત્યાં લીલ-ફૂલ બાઝી જશે.
એટલે જ પ્રભુએ કહ્યું કે ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયું, હવે આ ક્ષેત્ર છોડી દો. એક જ ક્ષેત્રમાં વધુ સમય રહેવાય તો એ ક્ષેત્ર પ્રત્યે, એ ક્ષેત્રના લોકો પ્રત્યે રાગદશા જન્મી શકે. અથવા એથી ઊંધું પણ થઈ શકે.
આચારાંગ સૂત્રમાં નૌકા-ઉત્તરણનો પ્રસંગ છે. મુનિ નૌકા દ્વારા નદીને કેવી રીતે ઊતરે તેની વાત ત્યાં છે. મોટી નદીઓને નૌકા દ્વારા ઊતરવી પડતી. નાની નદીઓમાં પગ મૂકીને ઊતરવાનું થતું. અહીં અપ્લાયની વિરાધના થાય છે; પરંતુ નદી ઊતરવી નહિ એવા કારણસર એક નાનકડા પ્રદેશમાં જ રહેવામાં આવે વર્ષો સુધી તો એ ક્ષેત્ર અને એ ક્ષેત્રના લોકો પ્રત્યે રાગ આદિ ઉત્પન્ન થાય; એ મોટું અનિષ્ટ છે. માટે નદી ઊતરીને પણ અન્ય પ્રદેશોમાં જવું એ આજ્ઞા હતી. એ યુગમાં
સ્વાનુભૂતિની પગથારે છે ૬ ૭
