________________
' આ શુભની ક્ષણ. આવું શુદ્ધના પ્રવાહમાં તમે હો ત્યારે પણ થઈ શકે. શુદ્ધની – ગુણાનુભૂતિની કે સ્વરૂપાનુભૂતિની – ક્ષણમાં વચ્ચે વિકલ્પ ઊઠી જાય તો એ ક્ષણ ખંડિત થઈ ગઈ.
અપ્રમાદના આ લય પર જ શ્રી આચારાંગ સૂત્રનો આ સૂત્રખંડ આવ્યો : “સુત્તા મુળી, મુળિો સયા નારંતિ '(૨) “અમુનિઓ, અસાધકો સદા સૂતેલા છે. મુનિઓ સતત જાગે છે.'
આ જાગરણ એટલે ઉજાગર અવસ્થાનો નાનકડો અંશ. સામાન્ય વ્યક્તિ પાસે ત્રણ દશા છે : સુષુપ્તિ (નિદ્રા) અવસ્થા, સ્વપ્ન અવસ્થા અને કહેવાતી જાગરણ અવસ્થા.
સાધક પાસે હોય ઉજાગરનો નાનકડો અંશ. ઉજાગર દશા તેરમા ગુણઠાણે હોય છે; પણ એનો નાનકડો અંશ સાધક પાસે હોઈ શકે.
તેમાં શું હોય છે ?
જ્ઞાનસારે ઉજાગર દશાની વ્યાખ્યા આ રીતે આપી છે : તે, ઉજાગર, નિદ્રાવસ્થારૂપ નથી. કારણ કે ત્યાં મોહ નથી. તે સ્વપ્ન અને જાગૃતિરૂપ પણ નથી. કારણ કે ત્યાં વિકલ્પોનું ઘોડાપૂર ચાલતું નથી.
એટલે, ઉજાગરની વ્યાખ્યા આવી થઈ : જ્યાં મોહ નથી અને વિકલ્પો નથી; તે ઉજાગર. - સાધકનો મોહ શિથિલ બનેલો હોય અને એ કારણે વિકલ્પો ઓછા થયેલા હોય. આ થશે સાધકની ઉજાગરની નાનકડી આવૃત્તિ.
(૨) ૧/૩/૧/૧૦૬ : આચારાંગ સૂત્ર
- સ્વાનુભૂતિની પગથારે છે ૧૩૬
