Book Title: Adhyatma Rahasya
Author(s): Jugalkishor Mukhtar
Publisher: Veer Seva Mandir Trust

View full book text
Previous | Next

Page 84
________________ सन्मति - विद्या-प्रकाशमाला इन्हीं दोनों अथवा तीनों आचार्योंके उपदेशानुसार यहाँ श्रात्माका सत्-असत् रूपसे प्रतिपादन किया गया है। आत्मा जगत नहीं है * यथा जातु जगन्नाहं तथाहं न जगत् कचित् । कथंचित्सर्वभावानां मिथोव्यावृत्ति - वित्तितः ॥३२ 'जैसा जगत है वैसा मैं कभी नहीं हूँ और जैसा मैं हूँ वैसा जगत कभी नहीं है; क्योंकि कथंचित सर्व पदार्थोंकी पारस्परिक विभिन्नताका अनुभव होता है ।' व्याख्या —— यहाँ आत्मा जगतके स्वरूपसे अपने स्वरूपको भिन्न अनुभव करता है । उसे विचारने पर कथंचित् सर्व-पदार्थोंकी विभिन्नताका बोध होता है । ग्रंथ में भी आगे लक्षणादिके भेदसे द्रव्योंकी विभिन्नताका बोध कराया गया है । आत्माके चित्स्वरूपका स्पष्टीकरण ४४ + यदचेतत्तथानादि चेततीत्थमिहाद्य यत् । चेतिष्यत्यन्यथाश्नन्तं यच्च चिद्द्रव्यमस्मि तत् ३३ * परस्पर-परावृत्ताः सर्वे भाषाः कथंचन । नैरात्म्य जगतो यद्वन्नैर्जगत्य तथात्मनः ॥ (तत्त्वानु० १७४५) १ परस्परम् । २ पृथक् स्वभाव-परिज्ञानम् । * यदचेतत्तथा पूर्व चेतिष्यति यदन्यथा । चेततीत्थ यदत्राद्य तच्चिद्रव्य समस्म्यहम् || १५६ || (तत्त्वानु०) ३ अन्येन प्रकारेण

Loading...

Page Navigation
1 ... 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137