Dharmratna Prakaran

Publisher: Jain Atmanand Sabha

Page 9

તે પ્રથમ જણાવી આવા દ્રવ્યસાધુ કુશળ અને ઉપાર્જન કરતાં શીધ્રપણે
ભાવસાધુપણું પામે છે તે રીતે ત્રીજા ભાવસાધુનો વિષયને ત્રીજી વાચના- સંબંધ જોડી ભાવસાધુનું સ્વરૂપ જણાવવામાં આવે છે. ભાવસાધુ કેને પ્રથમ ભાવસાધુની સામાન્ય વ્યાખ્યા જણાવી ભાવકહેવા ? સાધુ કેવા હોય તે જાણવા માટે તેના સાત લિંગ
| (સમગ્ર કિયા માર્ગોનુસારી હેય, ધર્મમાં ઉત્કૃષ્ટ શ્રદ્ધા, સરલ ભાવને લીધે પ્રજ્ઞાપનીયપણું, ક્રિયાઓ કરવામાં અપ્રમાદિપણું, બની શકે તેવા અનુષ્ઠાનમાં આરંભ, ગુણને વિષે અત્યંત અનુરાગ, અને અત્યંત ગુરૂની આજ્ઞાનું આરાધન) ના સ્વરૂપ સાથે અતૃપ્તિ કેને કહેવી ? શુભ દેશના, શ્રુતદાન કેમ આપવું, દેશનાશુદ્ધિ, ખલિતશુદ્ધિ, વગેરે અનેક વિષયોના અંતર્ગત–વિવેચનો અને પાંચમા લિંગ ઉપર આર્ય મહાગિરિ અને અશક્યાનુષ્ઠાન ઉપર શિવભૂતિની કથા આપી તે લક્ષણને સરલતાપૂર્વક સમજાવેલ છે.
તેમજ છેવટે સાતમા લિંગ ગુરૂઆશા આરાધનને માટે કહેવામાં આવતાં, શ્રી આચારાંગસૂત્રમાં જણાવેલ ગુરૂકુળ વાસમાં રહેતા સાધુને પ્રગટ થતાં ગુણો અને ગુરૂકુળ વાસમાં વસવું તે સર્વ ગુણનું મૂળરૂપ છે, તે બતાવી ગુરૂકુળ વાસને ત્યાગ કરવાથી શુદ્ધ ભિક્ષા, ઉપધિ વગેરે આગમમાં સારા કહ્યા નથી તેના ઉપર શબરરાજની કથા અને સાથે બહેંતાલીશ પ્રકારના આહારના દેષનું સાથે જ સ્વરૂપ આપી આ ભાવસાધુના સાત લિંગલક્ષણોનું વિસ્તારપૂર્વક ખાસ જાણવા યોગ્ય વિવેચન કરવામાં આવેલ છે. ત્યારબાદ જે ગુણવાન હોય તે જ ગુરૂ અને યથાર્થ રીતે શાસ્ત્રના અર્થને જે કહે તેવો ગુણ હોય તે ગુરૂ એટલી ટુંકી વ્યાખ્યા કરી છે વ્રતનું પારણું, છ કાયની રક્ષા, અકય, ગૃહી ભાજન, પભ્રંક, નિષદ્યા, સ્નાન, અને શેભા એ છ વસ્તુનો ત્યાગ તેવા મુખ્ય અઢાર ગુણ સહિત તેને ગુરૂ કહેવા, અને તેની સેવા, આશા, ફળ આપનાર છે. આટલું ગુરૂ માટે જણાવી ત્યાં શિષ્ય શંકા કરે છે કે પ્રમત્ત ગુણસ્થાને રહેલા સાધુઓને સર્વ ગુણેની સંપત્તિ દુર્લભ છે, અને તેના તરતમપણ કરીને અનેક ગુરૂઓ જોવામાં આવે છે અને સામાચારી પણ વિવિધ પ્રકારની જોવામાં આવે છે તે કાનો આશ્રય