________________
મુનિ ધનમિત્ર પોતાના બાળપુત્ર મુનિધનશર્મા સાથે વિહાર કરતા હતા. ગ્રીષ્મના બળબળતા બપોરમાં વિહારમાં બાળમુનિ કારમી તૃષાથી પીડાતા હતા. પિતા મુનિએ પાસેની નદીનું પાણી પી લેવા તેને જણાવ્યું અને પોતાને લાગ્યું કે પોતાની હાજરીથી બાળમુનિ પાણી નહીં પીએ, જેથી ઝડપથી આગળ નીકળી ગયા, પરંતુ ધગધગતી રેતમાં પ્રસન્નતાથી પરિષહ સહી બાળમુનિ પ્રાણ છોડી દેવાત્મા થયા. દેવે ધરતી પર આવી તમામ મુનિને વંદન કર્યું, પરંતુ પિતામુનિને ન વંદ્યા. દેવાત્માને કારણ પૂછતાં જણાવ્યું કે એમણે મને કાચું પાણી પીવાની મોહગર્ભિત સલાહ આપી હતી. આવી સલાહ આપનાર સાંસારિકપણે પિતા હોય તો પણ એ વંદનને પાત્ર નથી. પિતામુનિએ પશ્ચાત્તાપ આલોચના કરી. આમ શિષ્ય ગુરુની ભૂલ સુધારી. શાસનમાં પહેલી વિકૃતિને દૂર કરવા ક્રાંતિવીર લોકાશાહની શહાદત જૈનઈતિહાસમાં સુવર્ણ અક્ષરે અંક્તિ છે.
શિથિલાચાર કે સ્વચ્છંદાચારના વિવિધ પ્રસંગોમાં સત્યાસત્યનું અન્વેષણ કે સંશોધન બહુ જ મુશ્કેલ કાર્ય છે. જેથી જાણતા કે અજાણતાં ગુરુની અવહેલના કે નિંદાની પ્રવૃત્તિથી બચવા માટે જાગૃતિ અને વિવેકની ખૂબ જ આવશ્યક્તા ગણાય. ભોળા શ્રદ્ધાળુ અને યુવાવર્ગ ખૂબ જ સંવેદનશીલ હોય છે. આવા સમયે પ્રચાર માધ્યમો દ્વારા વહેતા થયેલા વિકૃત કે અર્ધસત્ય અહેવાલો શ્રદ્ધાળુ વર્ગને ઠેસ પહોંચાડશે અને યુવાનોને ધર્મવિમુખ કરશે. આવી પ્રવૃત્તિ ધર્મશાસનની હિલના કે કુસેવા જ ગણાય. જે સાધુ કે સાધ્વી, સાધુ ધર્મપાળી શકે તેમ નથી તે અંગેનું તેનું સત્ત્વ જ ખતમ થઈ ગયું છે. મહાવ્રતોના પાલન સાથે જે મુનિવેશને વફાદાર રહી શકે તેમ ન હોય તેમણે ગૃહસ્થ જીવનનો સ્વીકાર કરી ઉત્તમ કોટીના શ્રાવકનું જીવન જીવવાનો પુરુષાર્થ કરવો તે જ સમ્યક સમજણ છે.
સંયમજીવનમાં ચૂસ્ત રીતે વ્રતાદિનું પાલન ન કરવા સાથે ગોચરી-પાણી વહોરીને લાવવાં, વાપરવા અને સાધુવેશમાં રહેવું તે નર્યો દંભ કે આત્મવંચના છે. વળી શિથિલાચારી સંત-સતીની દેશના, ઉપદેશ કે સંદેશાનું મૂલ્ય બેંકમાં બંધ કરી દીધેલા ખાતાના ચેક જેટલું પણ નથી. જ્ઞાનીઓએ સ્વચ્છંદી સાધુને, ઝાંઝવાના જળ બરબાદ થતા કાગડા સાથે સરખાવ્યો છે. સ્વચ્છંદાચારીની વાંઝણી ક્રિયાઓ નિષ્ફળતાને વરે છે. આને કારણે ધર્મસંસ્થામાં દેવાળિયા જેવી પરિસ્થિતિનું નિર્માણ થાય છે, તે પહેલાં
=અધ્યાત્મ આભા
ન ૪૪
F
