________________
આધુનિક વિજ્ઞાને વ્યક્તિના મનના ફોટોગ્રાફ્સ લેવાનું કાર્ય કર્યું છે અનિયમિત આકાર અને ઝાંખા ઘેરા રંગના વાદળોનો ફોટાઓ મનના વિવિધ ભાવો પ્રગટ કરે છે. લંડનમાં ડૉ.બ્રાકડેએ આ અંગે ઘણું સંશોધન કાર્ય કર્યું છે. પશુઓની ઓરાના ફોટા લેતા જણાયું હતું કે ગાયની ÂÜURA આભા સૌથી મોટી હતી. આપણે ત્યાં ગાયનો સ્વીકાર એક પવિત્ર પશુ રૂપે થયો છે. રશિયાની કિર્લીયન દંપતીએ પાન-છોડની આભાના ફોટાઓ લઇને પ્રયોગ કરેલા છે. વૃક્ષો અને પશુઓના વિકાસપર, ક્રોધ પ્રેમ શુભચિંતન વ. ભાવોની અસર જોવા મળી હતી.
દરેક વ્યક્તિની ચોપાસ એક આભામંડળ હોય છે. સતત શુભ કલ્યાણકારક શુદ્ધ વિચારધારા પ્રવાહિત કરતાં અરિહંત પરમાત્માના મસ્તક પર એક તેજોવલય અને શરીર ચોપાસ એક આભામંડળ હોય છે. પરંપરાગત ચિત્રોમાં પણ આપણે તે જોયું છે. ભારતીય મનોવિજ્ઞાનના અભ્યાસી શ્રીદત્તના કહેવા કે મંડળ હોય છે. જે સૂક્ષ્મ શરીરને કારણે એની ચારે તરફનું એક પ્રભાવક્ષેત્ર છે. આ સૂક્ષ્મ શરીર જે સૂક્ષ્મ જગત સાથે સંબંધિત છે એની રક્ષા કરે છે.. એને શક્તિકવચનામ આપી શકાય આપણી ચોપાસ આપણા અહમનું અદૃશ્ય સુરક્ષા વર્તુળ પણ હોય છે.
જૈનોના દરેક અનુષ્ઠાનોમાં વંદનની ક્રિયા કરવાની હોય છે જે જૈનચાર્યોએ નમન કરવાનું કહ્યું છે તેની પાછળ શરીરવિજ્ઞાન, યોગવિજ્ઞાન અને મનોવિજ્ઞાનનાં પરિબળો કામ કરે છે.
નમવાથી આપણું પેટ દબાશે અને પેટ નીચેની પેન્ક્રીયાસમાંથી રસ ઝરશે જે તામસી તત્ત્વોને શાંત કરશે. આ શરીર વિજ્ઞાનની પ્રક્રિયા થઇ. સાષ્ટાંગ પ્રણામની સ્થિતિમાં વંદન કરવું એટલે સમગ્રક્રિયાથી સમથળ પૃથ્વીના સાન્નિયે સમાન્તર પણે આપણે દંડવત થઇએ ત્યારે વૈશ્વિક ચેતનાનું આપણી સાથે અનુસંધાન થતાં જગતની શક્તિનો સહજ પ્રવેશ થાય છે. બાહ્યકૃતિ સાથે આંતર પરિવર્તન થતા, પ્રણામ માટે આપણે જ્યારે નમીએ છીએ ત્યારે ભીતરસ્થિત અહંકાર પણ નમી જાય છે. ઝૂકી જાય છે. આપણામાંથી આપણી ચોપાસ સતત નીકળતું, સર્જતું અહ્મની સુરક્ષાનું વર્તુળ ભાંગી પડે છે આ મનોવૈજ્ઞાનિક પ્રક્રિયાથી આપણે રચેલા અમ અને મમની દીવાલોમાં
અધ્યાત્મ આભા
૧૨૨
