________________
લીધો જ ન હતો, ઉપવાસ અને નિર્જળા ઉપવાસ, પારણામાં પણ જે લખું સુકું મળી જાય તેનાથી જ ચલાવી લેતા. પોષક તત્ત્વો ન લેવા છતાં તેઓ તન, મન અને ભાવથી તદ્દન સ્વસ્થ રહ્યાં હતા.
શરીરવિજ્ઞાન કહે છે કે આપણું શરીર ઘણાં બધાં પોષક તત્ત્વો સ્વયં શરીરમાંથી પેદા કરી લે છે. આ પ્રક્રિયાને બીજા સંદર્ભે તપાસીએ તો એ સત્ય સુધી આપણે પહોંચી શકીએ કે જે વ્યક્તિનું ભાવતંત્ર વિશુદ્ધ છે, તે પોતાને જરૂરી તત્ત્વોનું સ્વયં સર્જન કરી લે છે. ભગવાન મહાવીરની છ માસની નિર્જળા ઉપવાસની દીર્ધ તપસ્યા હોવા છતાં આવા જ કારણસર સ્વસ્થ રહી શકયા.
વર્તમાનમાં જૈન સાધુજીએ એક વર્ષ સુધીના ઉપવાસ કર્યા, કેટલાંક શ્રાવક, શ્રાવિકાઓએ માસક્ષમણ (૩૦ દિવસના ઉપવાસ) થી માંડીને છ માસ સુધીના ઉપવાસની તપશ્ચર્યા કરી છે.
કેટલાક સંતોએ આશ અને છાશની પરાશથી એક એક વર્ષ સુધીની તપશ્ચર્યા કરી છે.
રાજસ્થાનના મેવાડપ્રદેશમાં છાશને ગરમ કરે અને તેની ઉપર જે પાણી આવે તેને આશનું પાણી કહે છે. એક સાધ્વીજીએ માત્ર આશનું પાણી લઈ એક વર્ષ સુધી તપશ્ચર્યા કરી. સૌરાષ્ટ્રમાં તપસમ્રાટ નામે પ્રસિદ્ધ જૈન સાધુજીએ છાશની પરાશના ઉપયોગ દ્વારા વર્ષો સુધી તપશ્ચર્યા કરેલી.
જ્યારે ભાવતંત્ર શક્તિશાળી બની જાય ત્યારે ભીતરથી શક્તિના સ્ત્રોતનું સર્જન થાય છે.
આપણે બહારની બાબતોને મુખ્ય ગણી રોગનું મૂળ શોધવાનો પ્રયાસ કરીએ છીએ. મન અને ભાવની અવગણના કરીએ છીએ. મનની પવિત્રતામાં રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઉત્પન્ન કરવાની ક્ષમતા છે. ભાવોની પવિત્રતા, વેશ્યાની પવિત્રતા, અધ્યવસાયની પવિત્રતા અને કષાયોની ઉપશાંતિમાં રોગનો નાશ કરી તન-મનમાં આરોગ્યની સ્થાપના કરવાની પ્રચંડ તાકાત રહેલી છે.
અધ્યાત્મ આભા
૧૧૪
૧૧૪ =
