Yogdrushti Samucchay Part 01

Author(s): Bhuvanbhanusuri, Padmasenvijay
Publisher: Divyadarshan Trust

Page 9

જૈન ઉપદેશકની કુશળતા આ વિશેષતાઓ ઉપરાંત, કોઈપણ જાતની આ પછી મોક્ષ સિવાયના બીજા કાર્ય માટે કે આપત્તિના લોક-પરલોકની પૌગલિક આશંસા છોડાવવા માટે નિવારણ માટે એ પોતે ધર્મનું જ શરણું લે, ધર્મસાધના પૂજયપાદશ્રીએ કેવી કુશળતાપૂર્વક પ્રતિપાદન કર્યું છે કરે એમાં કાંઈ ભવના ફેરા વધતાં નથી પરંતુ ધર્મ તે નીચેના ફકરાઓ વાંચનારને બરાબર ખ્યાલમાં શ્રદ્ધા વધે છે. પરિણામે દઢધર્મી થાય છે. આવશે. - (જુઓ પેજ ૧૭૫) ચારિત્ર જ નહિ, પણ પૂજયશ્રી એવું જરાય ઇચ્છતા નથી કે ધર્મશ્રદ્ધાળુ ગૃહસ્થપણાની ય દેવ-દર્શન-પૂજા વગેરે ધર્મક્રિયા પણ વર્ગ વૈરાગ્યાદિને ભૂલી જાય. તેથી જ તો પૃ. ૧૧૭ ઓધદષ્ટિ રાખીને ઐહિક કામનાઓથી કરી. દા.ત. માં પહેલાં જ કહી આવ્યા છે કે - “દર્શન - પૂજા “દેવદર્શન-પૂજા- આદિ ધર્મક્રિયા સારી રીતે કરીએ ત્રિભુવનચક્રવર્તી તીર્થંકર ભગવાનના કરવા છતાં તો ધર્માત્મામાં ખપીએ, તો વેપારમાં શાખ સારી પડે, વાસ્તવમાં પ્રભુ પાસેથી થોડો ય વૈરાગ્ય નથી લેવાતો, ઘર્મી કુટુંબોની કન્યાઓ આપણાં દીકરાઓ વેરે એટલે પ્રભુ પાસે તુચ્છ ચીજની ભીખ મંગાય છે! તેમ આવે” ... “ઘોડીયા-પારણું લઇએ તો ઘરે વહુ ને શ્રદ્ધાબળ નથી લેવાતું કે “અરિહંત પરમાત્મા અચિન્ત દીકરો જન્મે એનું ઘોડિયા-પારણું બંધાય...” આમ પ્રભાવી છે, એટલે જગતનું ય સારું મળશે તો તે આ વિષયરાગથી ધર્મક્રિયા થઇ...
નાથના પ્રભાવે જ મળશે, એમના પ્રભાવે જરૂર | (જુઓ- પેજ ૧૭૬) “સારાંશ, ઓઘદ્રષ્ટિથી મળશે, માટે “નમું તો આ નાથને જ, ભજું તો આ રંગાયેલી ધર્મક્રિયાઓમાં ધર્મયોગોમાં દષ્ટિ અને પ્રીતિ પ્રભુને જ, સ્મરું - જપું તો આ અરિહંતને જ' - આ દુન્યવી વિષયો પર, કાયિક સુખો પર; પણ શ્રદ્ધાબળ ન હોય એટલે પછી બજાર-વેપાર- ઈજજત આત્માનાં- આત્મહિતનો કશો વિચાર જ નહિ.” વગેરે પર યા દોરા - ધાગા-મંતર-જંતર વગેરે પર
આ રીતે પૂજયશ્રીએ યોગદષ્ટિથી રંગાયેલી શ્રદ્ધા કરાય છે!” ધર્મક્રિયાઓ કરતા ઓઘદૃષ્ટિની ક્રિયાઓને સ્પષ્ટ આ રીતે પૂજયશ્રી, સંસારમાં આવશ્યક અલગ પાડી બતાવી દીધી છે. એ સૂચવે છે કે તેઓ કર્તવ્યપાલન કે આપત્તિ નિવારણના ઉદ્દેશથી કરાતી ધર્મક્રિયાઓનું જરાપણ અપમાન ન થાય અથવા જિનોકત ધર્મક્રિયાથી મળતા ફળ દ્વારા ધર્મ-શ્રદ્ધા ધર્મક્રિયાઓમાં કોઈને હેયબુદ્ધિ ન થઈ જાય તે રીતે વધવાના કારણે લોકો દોરા-ધાગા-મંતર-જંતર યા પૌલિક આશંસાઓની હેયતાનું સચોટ નિરૂપણ કરે મિથ્યા દેવદેવીની માન્યતાના અનિષ્ટથી બચતા રહે
એ સારી રીતે સમજે છે. એટલે એને વિષક્રિયાનું તે છતાં પણ ત્યાં એમ કહેતા નથી કે “આવી
લેબલ લગાડીને ક્યાંય વખોડી કાઢતા નથી. આ રીતે સંસારમાં ઉપસ્થિત થયેલી આપત્તિના નિવારણ યા તેઓ પૂર્વાચાર્ય ભગવંતોની વ્યાખ્યાનશૈલીને પણ જરૂરી કાર્યના સંપાદનના ઉદેશથી કરેલી ધર્મક્રિયાઓ પૂરેપૂરા અનુસરે છે. હજુ પણ આગળ જુઓ. (પૃ. તમને સંસારમાં રખડાવી મારશે – નુકશાન કરશે, કે ૨૪ કોલમ ૨) “હેયઉપાદેયના વિવેકીને જે કાંઈ સાવ નકામી છે અને તે રીતે ન જ થાય.” એમ નહિ કરવાનું રહે તે પોતાનું શુદ્ધ સ્વરૂપ શુદ્ધ તત્ત્વ પ્રગટ કહેવાનું કારણ એ છે કે શ્રાવક સંસાર - ઘરવાસમાં રહે કરવા માટે જ કરવાનું હોય.” આ કીધા પછી એ તો પણ ધર્મને જ મુખ્ય કરનારો હોય છે. કેમ કે ધર્મ સાવધાની આપે છે કે જોજો દરેક ધર્મપ્રવૃત્તિમાં પર એને એવી શ્રદ્ધા છે કે ઠેઠ મોક્ષ સુધીના સમસ્ત અનંતર પ્રયોજનની ઘોર ઉપેક્ષા કરીને માત્ર ચરમ વાંછિતો ધર્મથી જ સિદ્ધ થાય છે. માટે શ્રાવક વાતે વાતે લક્ષ્ય (પ્રયોજન) પોતાનું શુદ્ધ સ્વરૂપ (મોક્ષ) જ ધર્મને જ આગળ કરે છે, ધર્મનું જ શરણું લે છે. તો નજરમાં નહિ રાખતા, પરંતુ નિકટનું શુભ પ્રયોજન